March 2016 ~ Cambodian culture traditions and Natural

Thursday, March 31, 2016

Visited Safari And Sea lion Show at Thailand

សៀមរាប សម័យអង្គរ (Siem Reap Angkor Wat Temple)

ប្រមុខដឹកនាំដែលតំណាងរាជរដ្ឋាភិបាល ឬអំណាចកណ្តាល គឺព្រះមហាក្សត្រ ដែលឋានៈត្រូវបានប្រៀបផ្ទឹមនឹងព្រះអាទិទេពនៅលើប្រថពី។ គោរម្យងាររបស់ព្រះអង្គ គឺទេវរាជ ដែលជាទ្រឹស្តីឥណ្ឌាទាក់ទិនទៅនឹងស្តេចចក្រព័ត្រ ឬចក្រវាឡ ដែលប្រហែលជាមានតាំងតែសម័យបុរេអង្គរ តេបានប្រារព្ធបន្តមកដល់សម័យអង្គរ ជាពិសេសក្នុងរជ្ជកាលរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ នៅឆ្នាំ ៨០២ នៅពេលដែលទ្រង់បំពេញពិធីសាសនាមួយ ឈ្មោះពិធីទេវរាជ ដើម្បីសូមពរជ័យពីព្រះឥសូរ ឬព្រះសិវដ៏មានមហិទ្ធិឫទ្ធិ ដោយមានការប្រកាសយ៉ាងមហោឡាឫទ្ធិ ឯកភាព និងអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជាផង នៅលើភ្នំគូលែន។

បបរាជាធិបតេយ្យនេះ តម្រូវឲ្យមានការផ្គុំអំណាចកណ្តាល ដែលស្ថិតជុំវិញ ប្រមុខដឹកនាំ គឺព្រះមហាក្សត្រដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជាបុរាណ។ ដោយហេតុថា ទ្រង់គឺជាអ្នកធានានិរន្តភាពនៃនគរ ដោយមានភ្ជាប់នូវអំណាចនយោបាយ និតិប្រតិបត្តិយ៉ាងណែន ក្នុងឋានៈជាមេទ័ព និងមេសាសនា។

ដូចទើបពោល ផ្នែកនយោបាយ ស្តេចខ្មែរគឺជាមេទ័ព និងម្ចាស់ផែនដី កម្លាំងយោធាសំខាន់បំផុតនៃរដ្ឋផ្នែកនិតិ ទ្រង់ការពារច្បាប់ និងតុលាការ ពោលគឺយុត្តិធម៌។ លើសពីនេះទៀត ទ្រង់ជាស្ថាបនិកនៃប្រាង្គប្រាសាទ និងប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ។ ចំណុចសំខានន់មួយទៀត គឺស្តេចខ្មែរនាជំនាន់បុរាណ គឺជាមេទ័ពដ៏ខ្លាំងពូកែ អង់អាចក្លាហាន។ គឺព្រះអង្គរនេះហើយ ដែលនាំទ័ពទៅប្រយុទ្ធលើសមរភូមិនៅពេលដែលមានអាសន្នម្តងៗដើម្បីការពារជាតិមាតុភូមិខ្មែរ៕

រាជធានីភ្នំពេញជាទីក្រុងសំខាន់ជាងគេ ក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ។ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន តែងតែប្រាថ្នាមកទស្សនាទីក្រុងនេះយ៉ាងហោចណាស់ ឲ្យបានម្តងក្នុងមួយជីវិតដែរ ប៉ុន្តែប្រវត្តិរឿងដែលទាក់ទងនិងព្រះរាជធានីនេះ និងការកសាងឡើងនៅសម័យណា ហើយនរណាជាអ្នកសាងសង់នោះ មិនមាននរណាបានដឹងពិតប្រាកដនៅឡើយទេ ។ អ្នកបុរាណវិទ្យានិងអ្នកស្រាវជ្រាវប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរដ៏ល្បីល្បាញ បានឲ្យដឹងនូវប្រវត្តិរឿង នៃការកកើតទីក្រុងដ៏ចំណាស់នេះដូចតទៅ :

សំអាងទៅលើព្រះរាជពង្សាវតាខ្មែរ ទីក្រុងភ្នំពេញយើងសព្វថ្ងៃនេះ ត្រូវបានស្ថាបនាឡើងនៅពាក់កណ្តាលសតវត្សរ៍ទី១៥ នៃគ្រិស្តសករាជ ពោលគឺ មានប្រវត្តិសាស្ត្រផ្ទាល់របស់ខ្លួនជិត ៥ សតវត្សរ៍ មកហើយ ។ រីឯអ្នកសាងសង់ គឺព្រះបាទពញាយ៉ាត ។ ក៏ប៉ុន្តែថ្វីត្បិតតែត្រូវបានស្ថាបនាឡើង នៅសតវត្សរ៍ទី១៥ នៃគ្រិស្តសករាជមែន ស្លាកស្នាមនៃការកាន់កាប់តំបន់ភ្នំពេញ ឬជុំវិញទីតាំងសព្វថ្ងៃនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងយ៉ាងហោចណាស់ក៏ ១០០០ឆ្នាំមុនគ្រឹស្តសករាជដែរ ដោយបុព្វបុរសខ្មែរយើង នៅជំនាន់នោះស្ថិតក្នុងយុគលោហធាតុ ។ ការរកឃើញនូវឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ដូចជា ពូថៅធ្វើអំពីថ្មរំលីង (ចុងយុគសំរឹទ្ធិ) ចង្ក្រង់ដំរីនិងកងដៃកងជើងសំរឹទ្ធិ នៅខេត្តកណ្តាលជាសក្ខីភាពស្រាប់ ។

គួររំលឹកឡើងវិញថា នាសម័យប្រវត្តិសាស្ត្រ តំបន់រាជធានីភ្នំពេញនេះ ក៏មានទំនាក់ទំនងផ្នែកវប្បធម៌ នយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ចជាមួយបរទេសដែរ ក៏ប៉ុន្តែ ក៏ប្រហែលជាពុំមែនត្រង់ៗតែម្តងទេ ដូចខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោមឬខ្មែររស់នៅតាមឆ្នេរ នៃឈូងសមុទ្រសៀមសព្វថ្ងៃ ។ ប្រជាជនខ្មែរយើងដែលរស់នៅជាយនៃព្រះរាជធានីនេះ បានទទួលនូវវប្បធម៌ក្លិង្គដែលបានហូរចូលពីសមុទ្រ ជ្រាបចូលយ៉ាងជ្រៅក្នុងផ្ទៃនៃដែនដីខ្មែរ ... ។

ការសន្និដ្ឋាននេះសំអាងទៅលើកាក់រ៉ូម៉ាំងមួយ ដែលគេបានរកឃើញនៅជិតអាកាសយានដ្ឋានពោធិចិនតុង និងអម្បែងក្រឡឆ្នាំងក្អមជាច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ នៅភូមិព្រែកតាគាំ ជិតស្ពានជ្រោយចង្វា និងចុងសម័យបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ និងដើមសម័យប្រវត្តិសាស្ត្រ ។ នេះឥតនិយាយដល់សំណល់ប្រាសាទនាសតវត្សរ៍ទី៧ នៃគ្រិស្តសករាជផង ដែលស្ថិតក្នុងរចនាប័ទ្មព្រៃក្មេង នៅលើភ្នំព្រះរាជទ្រព្យឬលើភ្នំប្រសិទ្ធិ ឬក៏ប្រាសាទអង្គរ ពោធិលោម ក្នុងវត្តឧណ្ណាលោម ដែលជាកន្លែងបញ្ចុះរោមប្រជុំចិញ្ចើមរបស់ព្រះអស្សជិតត្ថេរតាំងពីសម័យបុរាណកាល ។ ព្រះអស្សជិតត្ថេរ បាននិមន្តពីប្រទេសឥណ្ឌា (បង់ហ្គាល) មកកាន់កម្ពុជាដើម្បីផ្សព្វផ្សាយលទ្ធិព្រះពុទ្ធសាសនា ហើយព្រះភិក្ខុសង្ឃខ្មែរបានយកព្រះឧណ្ណាលោមរបស់ព្រះអង្គមកបញ្ចុះក្នុងព្រះចេត្យីមួយ ដែលស្ថិតនៅផ្នែកខាងលិចនៃព្រះវិហារ ប្រហែលជាស្ថិតនៅចំកណ្តាលនៃចេត្យីទាំង៥ ។

រាជធានីភ្នំពេញ បានត្រូវស្ថាបនាឡើងដោយព្រះបាទពញាយ៉ាត ជាស្តេចក្រោយសម័យអង្គរ ។ ស្តេចអង្គនេះបានផ្លាស់ព្រះរាជធានីខ្មែរពីតំបន់សៀមរាបអង្គរ មកកាន់តំបន់ភ្នំពេញយើងនេះ ។ បុព្វហេតុបណ្តាលមកពីព្រះអង្គប្រាថ្នាចង់គេចផុត ពីការវាយឆ្មក់មិនឈប់ឈរពីសំណាក់កងទ័ពសៀមឈ្លានពាន ។

ក្នុងទិដ្ឋភាពដ៏ជូរចត់នេះ បានជាព្រះអង្គយាងចាកចេញពីតំបន់ទន្លេសាប ដែលជាប្រភពនៃវឌ្ឍនភាពនាសម័យអង្គរ ដែលជាជង្រុកត្រីនិងស្រូវនាសម័យនោះ ។ ការជម្លៀសខួនបានធ្វើឡើងជាពីរដំណាក់ បន្ទាប់ពីស្រីសន្ធរមកចតុមុខ ។

ព្រះអង្គបានសាងសង់ព្រះរាជវាំងមួយនៅបានកាន ដែលស្ថិតនៅមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីពាម ផ្កាយ ម្រេច ក៏ប៉ុន្តែដោយសារតំបន់នេះ ជាតំបន់ទឹកលិចព្រះអង្គបញ្ជាឲ្យគេផ្លាស់ទីតាំងភ្លាម ដើម្បីទៅតាំងព្រះរាជវាំងមួយថ្មីទៀត នៅឯមុខទន្លេចតុមុខយើងនេះ រវាងឆ្នាំ១៤០០ និង១៤៥០ នៃគ្រិស្តសករាជ ។

ចំពោះកាលបរិច្ឆេទខាងលើនេះ ថ្វីត្បិតព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរ បានចេញមតិខុសប្លែកៗពីគ្នាក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែការរើរុះនូវព្រះបរមរាជវាំងចាស់ ហើយការសាងសង់ឡើងវិញ ជាពិសេសការផ្លាស់ប្តូរទីតាំងពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយទៀត ត្រូវប្រើពេលយ៉ាងយូរ ។ ម្យ៉ាងវិញទៀតនាសម័យនោះ គេប្រើកម្លាំងមនុស្សនិងសត្វដូចជា គោ ក្របី និងដំរីសម្រាប់ដឹកជញ្ជូន ។ នេះមិនគិតដល់ការជ្រើសរើសទីតាំង ឬក៏ពិធីការផ្សេងៗ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងភូមិសាស្ត្រផង ។

មានរឿងដំណាលមួយ ដែលល្បីជាងគេ ហើយមានលក្ខណៈជាប្រវត្តិសាស្ត្រជាងគេគឺ : មានដូនម្នាក់ឈ្មោះពេញ គាត់បានសាងសង់ផ្ទះរបស់គាត់ នៅជិតមាត់ច្រាំងនៃទន្លេមេគង្គ នៅលើទួលមួយ ។
សូមបញ្ជាក់ថា ការរស់នៅឬសាងសង់ផ្ទះសម្បែង វត្តអារាមឬបូជនីយដ្ឋាននានា នៅលើទួលឬដីគោក ជាប្រពៃណីរបស់ខ្មែរយើង ព្រោះស្រុកយើងសម្បូរទៅដោយទឹកនៅរដូវវស្សា ។

ខ្ទមរបស់គាត់ស្ថិតនៅខាងកើតនៃខ្ទមអ្នកតាមួយ ។ ថ្ងៃមួយមានទឹកជំនន់ធំធ្វើឲ្យលិចលង់ជុំវិញទួលនោះទាំងអស់ ។ ដូនពេញក៏ចុះពីផ្ទះរបស់គាត់ ដែលសង់ខ្ពស់ពីដី ហើយក៏បានឃើញមានដើមគគីធំមួយ ដែលបានរសាត់តាមខ្សែទឹក ហើយមកប៉ះជាប់នឹងមាត់ច្រាំង ។ ដូនពេញអរណាស់ដោយគិតថា អញនឹងបានឈើប្រើហើយ ក៏ម្នីម្នាដើររកញាតិញោមជិតខាង ដើម្បីអូសឈើនេះ ។ ក្នុងខណៈនោះស្រាប់តែឃើញព្រះបដិមាបុរាណចំនួន៥អង្គ ធ្វើអំពីសំរឹទ្ធិនិងថ្ម ។ ទេវរូបសំរឹទ្ធិខាងលើនេះ ជារូបព្រះនរាយណ៍ ទ្រង់ឈរ ហើយនៅដៃមានកាន់ឧបករណ៍និងអាវុធផ្សេងៗ ដូចជា ដំបង, ខ្យងស័ង្ខ ។ រីឯព្រះកេសវិញមានផ្នួងសក់ ។

ដូនពេញសប្បាយចិត្តជាពន់ពេក ក៏ប្រមែលប្រមូលអ្នកស្រុកជិតឆ្ងាយធ្វើបុណ្យ ។ គាត់បានសាងសង់រោងមួយនៅមុខខ្ទមរបស់គាត់ ដើម្បីដាក់វត្ថុស័ក្តិសិទ្ធិទាំងអស់នោះ ។ បន្ទាប់មកទៀត គាត់ក៏បានស្នើអ្នកស្រុកភូមិឲ្យជួយពូនដី នៅមុខផ្ទះគាត់ឲ្យខ្ពស់ដូចកូនភ្នំ ដើម្បីទុកជាទីគោរពសក្ការៈបូជា ។

លោកយាយនិងអ្នកស្រុក ក៏បានអារដើមគគីនោះ ដើម្បីយកទៅសាងសង់ព្រះវិហារ ។ ក្រោយពីបានសាងសង់ព្រះវិហារប្រក់ស្បូវរួច លោកយាយក៏បាននិមន្តព្រះសង្ឃជាច្រើនអង្គ ដើម្បីធ្វើពិធីអភិសេកព្រះនិងទេវរូប ដោយដាក់តម្កល់ក្នុងព្រះវិហារនោះទៅ ។ ក្រោយពីសូត្រមន្តរួច ព្រះសង្ឃក៏បានសម្រេចព្រះទ័យរស់នៅទីនោះ ដោយសាងសង់កុដិនៅខាងលិចវត្តនោះ ។ ដូច្នេះហើយ បានជាចាស់ទុំហៅវត្តខាងលើនេះថា វត្តភ្នំដូនពេញ ហើយក្រោយមកទៀត ក៏បានក្លាយទៅជាវត្តភ្នំរហូតដល់សព្វថ្ងៃទៅ ។

ព្រះពុទ្ធអង្គទាំង៤ ព្រមទាំងព្រះនរាយណ៍ ដែលគេតាំងឈ្មោះថា អ្នកតាព្រះចៅ រមែងតែផ្តល់ចំពោះព្រះរាជនគរខ្មែរ នូវសិរីមង្គលនិងវិបុលភាពគ្រប់ប្រការ ។
នៅជិតទីតាំងវត្តភ្នំដូនពេញខាងលើនេះហើយ ដែលព្រះរាជាខ្មែរពញាយ៉ាត ព្រះអង្គបានស្ថាបនាព្រះរាជធានីរបស់ព្រះអង្គ ។

រួមសេចក្តីមក ស្លាកស្នាមវប្បធម៌ខ្មែរគ្រប់យុគសម័យ បានត្រូវគេជួបប្រទះនៅលើទីតាំងស្ថិតជិតឆ្ងាយ នៃទីក្រុងភ្នំពេញបច្ចុប្បន្ន ពីសម័យបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា ទីតាំងរាជធានីភ្នំពេញសព្វថ្ងៃនេះ មានលក្ខណៈប្រកបដោយអំណោយផលភូមិសាស្ត្រ ដោយមានទន្លេ៤មុខជាសសៃឈាមក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ហើយក៏ជាមូលហេតុនៃការរីកដុះដាលនៃភូមិភាគនេះ ។ សូមរំលឹកថា ព្រះចេត្យីដែលធំជាងគេនៅលើវត្តភ្នំសព្វថ្ងៃនេះ គឺជាព្រះចេត្យីបញ្ចុះព្រះអដ្ឋិធាតុរបស់ព្រះបាទពញាយ៉ាត ៕

Stueng Treng Province

Stung Treng is a northern province of Cambodia. It was formerly called Xieng Teng and was once a part of the vast Khmer Empire, then the Lao kingdom of Lan Xang and later the Lao kingdom of Champassack. During the period of French Indochina it was again ceded to Cambodia.

The provincial capital is also named Stung Treng and is an important trade hub with a few hints of Lao influence scattered about, owing to the fact that the Lao border is about 50 km away. It's a friendly, quiet country town situated on the confluence of the San River and the Mekong River. It actually sits on the banks of the San River, with the mighty Mekong coming into the picture on the northeastern outskirts of he town.

The San River goes by three names, depending on which of the locals you speak to. Some call it the Kong River because the San and Kong Rivers merge together about 10 km northeast of Stung Treng town, confusing people about which name the river should bear. Others call it the Sekong River, which is the combined name of these two rivers. Whatever name the fiver beside the town goes by, it's another one of Cambodia's beautiful picture-postcard river towns. It's a nice place to kick back and chill out if you are on a circuit tour of the Northeast River Scene, from here to Laos.

The San River is fronted in Stung Treng by a nice stretch of paved road. It's the centre of socializing (as in most Cambodian river towns) in the late afternoon and early evening hours as the locals ride up and down the stretch enjoying the view and each other. Drink and dessert stands spring up earlier to serve the daily merrymaking crowd. It's a nice spot for a walk or jog any time of the day as the river road turns into a pleasant rural road that leads to the airport 4 km north of town.

The river port area just in front of the small city park is fairly busy, handling trade between Cambodia and Laos. The ferry across the San River to where National Highway No 7 continues north to the Laos border is also at this pier. The fare is 300 riel per head. We went for a ride on this stretch (2,000 riel for taking a big bike on the ferry), but there is not much to see along the way besides light jungle and some remnants next to the road that was a target of carpet bombing during the Vietnam War years (the road was recently overhauled and is now one of the best in the country). The road works its way eastward so it does not afford views of the Mekong River as one would hope. The few residents we saw along the way were truly amazed to see the likes of us, who would want to be there.

Kratie is one of Cambodia's eastern provinces with less population, who make their lives on the riverbanks of the Mekong. Beyond the riverbanks it is a remote place with almost no population and thick-forested areas to calm down. The provincial capital is also called Kratie and lies also on the banks of the mighty Mekong River, which emboss the province from the North to the South.

The stretch of the river around Kratie town is home to a group of rare sweet water Irrawaddy dolphins. Therefore the dolphins are the main tourist attraction of the province and the town. The river also has hundreds of green island, and circling water, which are also attracting some tourists. Kratie town is sleepy but picturesque with sandbars and big islands out front and bends in the river. Unlike in many towns around Cambodia, the war years were fairly kind to the French architecture and the roads, at least in the town itself.

There are some nice-looking homes of French and Khmer style scattered about, adding to the pleasant feel of the place. You'll also find a bustling market which is a great place to watch frogs being skinned (and escaping first through the holes in the nets), sample some delicious foods (such as freshly grilled corn cakes) and generally take in rural Cambodian life. The rare freshwater Irrawaddy dolphins make their home in the Mekong River, just north of Kratie. With only around 120 remaining, they are surely worth a visit.

Whether you are just on a trip seeing the river towns along the Mekong or taking a full circuit trip around the east and northeast, Kratie is a nice place to spend a night or two. The river scene of Kratie has a beautiful river boulevard with dozens of snack and drink stands in the late afternoon and evening, making this a nice spot to chill out and watch the people parading by. There are also a few big concrete decks along the river scene. The river road is a great place for a stroll or jog. Enjoy the dramatic sunsets over the Mekong.

Preah Vihear is quite a big northern province of Cambodia. Its capital is called Phnom Tbeng Meanchey. The province itself is named after the temple of Prasat Preah Vihear, what is definitely the hotspot of this province. Much of the province is extremely remote and strongly forested. Unfortunately do large logging companies reduce the natural landscape by carving huge tracts of pristine tropical hardwoods out of the locations. It is also one of the least populated provinces in the Kingdom of Cambodia. This tranquil site is popular for the Preah Vihear temple, standing in the vicinity of the borderline between Thailand and Cambodia.

The province has one of the worst infrastructures in the country there are even no proper Major Roads in existence. Going around this province is not that easy if you're used to proper roads and usual transportation possibilities, as there are only a few pick-ups or some money-hunting moto drivers to take you where you would like to go.

Whatsoever the province has a lot to offer for those, who are interested in ancient temple structures and remote villages without touristy influence. Here in Preah Vihear you may find three of the most impressive legacies from the Angkorian era: the mountain temple of Prasat Preah Vihear, the 10th-century capital of Koh Ker and the mighty Preak Khan.

Koh Ker is nowadays easily accessible from Siem Reap via Beng Mealea, but the other two still remain difficult to visit, requiring long and tough overland journeys and a distinct possibility to spend a night in the jungle. During the wet season these places are more or less unreachable. But there are governmental plans to develop the region for a smooth but constant tourism, building roads and improving infrastructure.

The provincial capital Tbeng Meanchey is due to the state of the infrastructure and it's geographical location not visited by a lot of foreigners. Most of them don't make it here worrying about the street conditions and the backcountry feeling of no fast supply in need. The city is sprawling and dusty and consists of little more than two small major dirt roads form South to North. There is nothing interesting in town or to do, so it has necessarily become more a stopover on the way to Koh Ker and Preah Khan.