2:49 AM
Thursday, September 8, 2016
Sunday, April 3, 2016
12:52 AM
Unknown
No comments
ល្បែងឈូង ជាល្បែងមួយម្យ៉ាងរបស់មនុស្សកំលោះក្រមុំ ឬមនុស្សចំណាស់ៗប្រុស-ស្រី ទូទាំងកម្ពុជរដ្ឋ គេតែងលេងនៅវេលាយប់ខែភ្លឺ ក្នុងរដូវចូលឆ្នាំថ្មី (ខែចេត្រ-ពិសាខ) ។ គេចែកគ្នាជា ២ ពួក ប្រុសមួយពួក ,ស្រីមួយពួក ។ ក្នុងមួយពួកៗមានគ្នាចំនួនពី ១០ នាក់ ឬ ២០ នាក់ឡើងទៅ ឈរត្រៀមជាពីរជួរ ទល់មុខគ្នា ឃ្លាតពីគ្នាប្រមាណជា ៨ ឬ ១០ ម៉ែត្រ ។ គេយកក្រមាឬកន្សែងមកឆ្មូលឲ្យមូល ចងរឹតឲ្យតឹងណែនល្អ ទុកឲ្យមានកន្ទុយបន្តិចហៅថា ឈូង សម្រាប់កាន់បោះឬចោលទៅមករកគ្នា ។ សកម្មភាពរបស់អ្នលលេងដូចរូបភាពនេះ ៖
ឈូងមានពីរបែប ៖
១. ឈូងច្រៀងរាំ
២. ឈូងលោះខ្ញុំ
១. ឈូងច្រៀងរាំ មុនដំបូងពួកខាងប្រុសបោះឈូងទៅឲ្យពួកខាងស្រី ពួកខាងស្រីប្រុងចាប់កុំឲ្យធ្លាក់ដល់ដី បើធ្លាក់ដល់ដីគេចាត់ជាស្អុយ ហើយគេចាប់ផ្ដើមបោះទៅឲ្យខាងប្រុសវិញ ពួកខាងប្រុសប្រុងចាប់កុំឲ្យធ្លាក់ដល់ដី ។ ការចាប់បានហើយ ចោលសំដៅទៅពួកខាងស្រី គឺសំដៅនាងណាដែលខ្លួនស្ម័គ្រ បើចោលខុសគេចាត់ជាស្អុយ រួចគេចាប់ផ្ដើមបោះជាថ្មីទៀត បើចោលត្រូវស្រីណាហើយ ស្រីនោះច្រៀងរាំយកឈូងទៅជូនខាងប្រុស ហៅថា ច្រៀងរាំជូនឈូង ។ របៀបច្រៀងរាំនោះ ម្នាក់កាន់ឈូងនាំមុខ ម្នាក់ដៃទទេរាំតាមក្រោយ ហើយច្រៀងជាទំនុកថា ប្អូនចាប់ឈូងបាន ឈូងបែកជាបួន ព្រលឹងប្រុសស្ងួន ទទួលឈូងទៅ ។ ពួកស្រីៗក្រៅពីនោះ គ្រប់គ្នាទទួលថាឲ្យណាកែវ កែវពីអា ឱណាកែវអឺយ អឺអឺងអឺយ! រួចហើយហុចឈូងនោះទៅឲ្យប្រុសៗ ទទួលយកហើយក៏ផ្ដើមបោះ ឈូងនោះទៅឲ្យពួកខាងស្រីចាប់វិញ ។
បើពួកស្រីចាប់ឈូងបានក៏ចោលសំដៅទៅពួកប្រុស បើចោលត្រូវប្រុសណា ប្រុសនោះត្រូវរាំនាំឈូងទៅជូនខាងស្រី ដោយច្រៀងជាទំនុកថា បងចាប់ឈូងបាន បងបីត្រកង ព្រលឹងមាសបង ទទួលឈូងទៅ ។ ពួកប្រុសៗគ្រប់គ្នាទទួលបន្ទរថា ឲ្យណាកែវ កែវពីអា ឱណាកែវអឺយ អឺអឺងអឺយ! ហើយក៏ហុចឈូងនោះទៅឲ្យពួកស្រីៗ ទទួលយក ទើបផ្ដើមបោះតទៅទៀត ។
២. ឈូងលោះខ្ញុំ ដើមដំបូង ខាងប្រុសគេផ្ដើមច្រៀង ១ ទំនុកជាមុន ។ ឯទំនុកច្រៀងឈូងមានច្រើនបែប ប្លែកៗទៅតាមប្រាជ្ញារបស់អ្នកនាំច្រៀងនៅតាមស្រុក ។ ទីនេះស្រង់យកតែទំនុកធម្មតា ដែលអ្នកលេងឈូងគ្រប់ស្រុកគេតែងច្រៀងគ្រប់គ្នាថា៖ បងបោះឈូងទៅ អូនអើយ កំពស់ចុងដូង(ស្ទួន) ក្រមុំឈរច្រូង អូនអើយទទួលឈូងបង ឬថា បងបោះឈូងទៅ ឈូងបែកជាបួន ស្រីណាមានខ្លួន ទទួលឈូងបង៘ ច្រៀងហើយគេស្រែកប្រាប់ថា ឈូងអើយ ឈូង! ហើយអ្នកផ្ដើមទំនុកក៏បោះឈូងទៅលើពួកស្រីៗឲ្យពួកស្រីៗចាប់ ។ ខាងស្រីចាប់ឈូងបាន គេចោលសំដៅទៅរកប្រុសណាដែលត្រូវចិត្ត បើចោលទៅត្រូវប្រុសណា គេទៅចាប់យកប្រុសនោះមកទុកខាងពួកគេ ។ បើចោលមិនត្រូវទេ ខាងប្រុសគេចាប់ឈូងនោះ ចោលសំដៅមករកស្រីណាដែលគេស្ម័គ្រ បើខាងប្រុសចោលមកត្រូវខាងស្រីហើយ ប្រុសម្នាក់ដែលស្រីចាប់យកទៅទុកមុននោះ ត្រូវបានរួចខ្លួន បើប្រុសចោលមិនត្រូវស្រីវិញទេ ប្រុសម្នាក់នោះត្រូវនៅខាងស្រីដដែល ។ បើខាងណាប៉ុនប្រសប់គេចោលយកខាងម្ខាងទាល់តែអស់ ។ កាលណាអស់គ្នាហើយគេផ្ដើមលេងសារជាថ្មី ដោយឲ្យខាងស្រីបោះឈូង ទៅឲ្យខាងប្រុសមុនវិញ ។ មុននឹងស្រីៗចោលឈូងទៅឲ្យប្រុស គេស្រែកច្រៀងថា អូនបោះឈូងទៅ បងអើយ កំពស់ចុងស្លា ប្រុសឈរត្រៀបត្រា បងអើយ ទទួលឈូងអូន ៘ ច្រៀងហើយគេស្រែកថា ឈូងអើយ ឈូង! ហើយគេបោះឈូងទៅលើពួកប្រុសៗ ។
ឯខាងប្រុស បើគេចាប់ឈូងខាងស្រីបានហើយ គេចោលឈូងនោះសំដៅទៅស្រីៗ កាលបើត្រូវស្រីណាម្នាក់ គេចាប់យកស្រីនោះមកទុកខាងគេ ។ បើខាងណាអស់មនុស្ស គេចែកគ្នាលេងសារជាថ្មី ។
មនុស្សដែលគេចាប់បាននោះ ជួនកាលគេចងមុខឲ្យជិត លែងឲ្យរត់ទៅកាន់ទីផ្សេងៗ ជាការកំសាន្តសប្បាយ ។
របៀបលេងបែបទី ២ នេះ ជួនកាលអ្នកលេង គេច្រូតកាត់មិនបាច់ច្រៀង ស្រាប់តែចោលតែម្ដងក៏មាន ។
ល្បែងនេះ រាប់ចូលក្នុងពួកការហាត់ភ្នែកឲ្យវ៉ៃ ហាត់ដៃឲ្យត្រង់ផងជាការកំសាន្តសប្បាយ ដោយមានការរាំច្រៀងលាយជាមួយផង ៕
- 12:09 AM
- Unknown
- No comments
ល្បែងអង្គញ់ គេឲ្យឈ្មោះតាមវត្ថុដែលគេយកមកលេង គឺផ្លែអង្គញ់ ដែលក្រៀមស្ងួត ។ ល្បែងនេះ គេលេងបានទាំងប្រុសទាំងស្រី ទាំងចាស់ទាំងក្មេង នៅវេលាថ្ងៃ ឬវេលាយប់ខែភ្លឺ នារដូវចូលឆ្នាំ ។
សកម្មភាពរបស់អ្នកលេង ដូចរូចភាពនេះ:
ល្បែងអង្គញ់ គេលេងបានតាំងពីគ្នា ២ នាក់ឡើងទៅដល់ ១០ នាក់ ដោយចែកចេញជាពីពួកមានចំនួនស្មើគ្នា ដែលមានស្រីម្ខាងប្រុសម្ខាងក៏បាន ចម្រុះគ្នាទាំងសងខាងក៏បាន ។ អង្គញ់ដែលគេយកមកលេងនេះ ឲ្យឈ្មោះថា ‹កោយ› ចែកចេញជាពីរផ្នែកដែរ គេហៅថា កោយដាំមួយពួក កោយបោះមួយពួក ។ កើយមួយពួកៗមានចំនួន ៣ ឬ ចំនួន ៥ គឺថាបើដាំកោយ ៣ ក៏បោះកោយ ៣ ,បើដាំកោយ ៥ ក៏បោះកោយ ៥ តាមចំនួនអ្នកលេងមានតិចឬច្រើន ។ ដែលហៅថា កោយដាំ គឺគេដាំភ្ជាប់ទៅនឹងដី មានជួរបែកកន្ធែកចេញពីកោយកណ្ដាលមួយ ដែលហៅថា ‹មេក្លោង ឬកន្លោង› ១ ឬ ២ ខាងស្ដាំ ១ ឬ ២ ខាងឆ្វេង មានសណ្ឋានដូចក្អែកទឹកហើរ ដែលឲ្យមេខ្យល់មួយនាំមុខ ហើយក្អែកទឹកហ្វូងបែកគ្នាជាជួរបញ្ឆៀងៗគ្នាពីក្រោយ ។ រីឯកោយបោះ គឺកោយទាំងឡាយដែលគេកាន់យកទៅទី ហើយបោះក្ដី ធ្វើអ្វីគ្រប់បែបទៀតក្ដី សម្រាប់រំលំកោយ ដាំទាំងប៉ុន្មាននោះ ។ ត្រង់រណ្ដៅតូចៗដែលឆ្កៀលដី យកកន្លែងដាំកើយឲ្យជាប់នោះ គេហៅថា ‹រន្ធ ឬរន្ធកោយ› ។ គេកំណត់កន្លែងមួយពីមុខកោយដាំប្រមាណជា ៣ ឬ ៤ ម៉ែត្រ សន្មតហៅថា ‹ទី› គឺជាទីដែលគេត្រូវបោះ ឬទៅធ្វើអ្វីមួយ ពីត្រឹមនោះតម្រង់មកកោយដាំវិញ ។ អ្នកដែលត្រូវឡើងមុនគឺបានទៅបោះពីទីមុនគេនោះ សម្រេចលើការព្រមព្រៀងគ្នា,ជាធម្មតា គេច្រើនតែអនុញ្ញាតឲ្យពួកអ្នកខ្សោយជាងមានសិទ្ធិទៅបោះមុនគេ ទុកដូចជាតទីឲ្យដែរ ឯការចាញ់ឈ្នះស៊ីសងត្រង់នរណាធ្វើត្រូវកោយដាំចប់សព្វគ្រប់មុនគេ គឺគ្រប់បែបគ្រប់ថ្នាក់ ដែលរបៀបលេងអង្គញ់តម្រូវឲ្យទាំងប៉ុន្មាន ។ ប៉ុន្តែគេច្រើនសន្មតគ្នាបន្ថែមឲ្យអ្នកចាញ់ធ្វើ ៣ ឬ ៤ ក្ដារសិន ហៅថា ‹តាម› ដូច្នេះបានជាមុននឹងលេង គេសន្មតគ្នាថា តាមប៉ុន្មានក្ដារ? បើគេសម្រេចគ្នាថា ប៉ុន្មានៗដល់ទីបំផុតត្រូវតែ ‹តាម› ប៉ុណ្ណោះក្ដារសិន ។ បើផុតកំណត់ហើយ នៅតែមិនបានធ្វើ ត្រូវអស់ទៀតនោះទើបទុកជាចាញ់ ហើយពួកខាងឈ្នះ ត្រូវជោះពួកខាងចាញ់តាមចំនួនដែលគេសន្យាគ្នា ឧបមារថា គេសន្យាថា កោយមួយជោះ ១០ ដូច្នេះនរណាកាន់កោយបោះមួយ បើឈ្នះត្រូវបានជោះគេ ១០ តែបើចាញ់ក៏ត្រូវគេជោះ ១០ ដែរ ។
ល្បែងនេះមានលក្ខខណ្ឌតឹងរ៉ឹងណាស់ បើធ្វើខុសបទវិន័យណាមួយនឹងត្រូវទទួលពិន័យភ្លាមមួយរំពេច ។ លក្ខខណ្ឌទាំងនេះ យើងនិងបរិយាយរបៀបលេងខាងក្រោមនេះ ។
< ល្បែងអង្គញ់ចែកចេញច្រើនជាន់ថ្នាក់ជាសង្កាត់ៗមាន៖
១- បោះ (កាន់បោះមកពីទី តម្រង់កោយដាំ)
២- ស៊ីគោល (បាញ់ដោយម្រាមដៃដាក់លើក្បាលជង្គង់)
៣- ស៊ីប៉ារ៉េត (បាញ់ដោយម្រាមដៃដាក់ផ្ទាល់នឹងដី)
៤- ត្រកង (ប្រមៀលអង្គញ់មកពីទី)
៥- ចាក់ខ្ទែក (ដាក់អង្គញ់លើខ្នងជើងដើរបីជំហាន)
៦- បោះជោះ (បោះសម្រេចជាចុងក្រោយបំផុត)
របៀបលេងក្នុងសង្កាត់នីមួយៗមានដូចតទៅ
ថ្នាក់ទីមួយ បោះ= ពួកអ្នកដែលត្រូវឡើងទៅបោះ គេបោះតម្រង់ទៅកោយដែលដាំណាមួយ,កាលបោះទៅត្រូវកោយដាំនោះហើយ កោយនោះក៏ខ្ទេចចេញពីរន្ធទៅ កោយបោះក៏នៅក្នុងរន្ធកោយដាំ, ហើយអ្នកដាំទះកោយបោះនោះបង្កប់ថែមទៀត យ៉ាងនេះគេហៅថា ‹ស្អុយ› ។ បើបោះត្រូវកោយណាមួយហើយ បើបោះកោយមួយក្រោយ ទៅត្រូវកើយដដែលទៀតគេហៅថា ‹ម៉ាយ› ។ បើអ្នកបោះប្រព្រឹត្តខុសវិន័យទាំងនេះហើយ ត្រូវអ្នកដាំទៅបោះ អ្នកបោះមកដាំវិញម្ដង ។ កាលណាបោះទៅត្រូវកោយដែលដាំដួលទាំងអស់រួចហើយ អ្នកបោះត្រូវចាប់បន្តធ្វើស៊ីគោលតទៅទៀត ។
ថ្នាក់ទី ២ ស៊ីគោល= កាលបើបោះត្រូវអស់ហើយគេយកកោយរបស់គេដែលសំដៅទៅ ‹ទី› ហើយអង្គុយច្រហោងរុញក្បាលជង្គង់ម្ខាងទៅមុខបន្តិច យកកោយដាក់លើក្បាលជង្គង់នោះ ទាត់កោយដោយមេដៃឬចង្អុកដៃ តម្រង់ទៅកើយដាំណាមួយ ។ បើកោយធ្លាក់ទៅនោះ ធ្លាក់ជិតកោយដាំពេកប្រមាណជាមួយចំអាម ឬកន្លះចំអាមនោះ, អ្នកស៊ីគោលគេសួរអ្នកដាំថា ‹វ័ធឬណាប់?› បើអ្នកដាំឆ្លើយថា ‹វ័ធ› អ្នកស៊ីគោលត្រូវវ៉ាស់ជាចំអាមដោយយកមេដៃដាក់លើកើយរបស់ខ្លួនចង្អុលដៃវ័ធកោយដាំឲ្យដួលតែម្ដង ។ បើអ្នកដាំឆ្លើយថា ‹ណាប់› អ្នកស៊ីគោលគេលើកកោយរបស់គេគប់ទៅកោយដាំនោះឲ្យដួលតែម្ដង ។ ដូចនេះកោយដែលស៊ីគោលធ្លាក់ជិតពេកនោះ គេឲ្យឈ្មោះថា ‹វ័ធ-ណាប់› ។ បើកោយដែលស៊ីគោលទៅហើយធ្លាក់ឆ្ងាយពីកោយដាំជាងមួយចំអាមនោះ អ្នកស៊ីគោលត្រូវលុតជង្គង់ ហើយយកកើយនោះ មកដាក់លើក្បាលជង្គង់ផ្ទាត់តម្រង់ទៅកោយដាំបន្តទៅម្ដងទៀត ទាល់តែអស់កើយរបស់ខ្លួន ។ បើកោយស៊ីគោលនោះរត់ទៅប៉ះដូចជាកើយស៊ីគោលទៅមុនធ្លាក់ត្រង់កន្លែងណាមួយ ហើយកើយទៅក្រោយរត់ទៅប៉ះកោយមុននោះ ដល់ពេលអ្នកបាញ់ពេលទៅបាញ់ម្ដងទៀតនោះ អ្នកដាំគេត្រូវពិន័យដូច្នេះ គឺកោយមុនគេឲ្យផ្ទាត់ដោយស្រលៀងភ្នែកម្ខាង គឺឲ្យធ្មេចភ្នែកម្ខាង ឯកោយក្រោយគេឲ្យផ្ទាត់ដោយខ្វាក់ភ្នែក គឺឲ្យធ្មេចភ្នែកទាំងសងខាង ។ ដូច្នេះទើបគេឲ្យឈ្មោះ កើត ២ នេះថា កោយខ្វាក់ និងស្រលៀងតាមទណ្ឌកម្មដែលគេពិន័យ ស៊ីគោលដូចបានរៀបរាប់មកនេះត្រូវកោយដាំដួលអស់ហើយ គេត្រូវធ្វើស៊ីប៉ារ៉េតតទៅទៀត ។
ថ្នាក់ទី ៣ ស៊ីប៉ារ៉េត= ពួកអ្នកស៊ីគោលនោះ កាលបានធ្វើស៊ីគោលរួចហើយគេនាំគ្នា យកកោយទៅដាក់ផ្ទាល់នឹងដី ហើយបាញ់ដោយម្រាមដាំមួយម្ដងៗ តម្រង់ទៅរកកោយដាំ រហូតដល់អស់កើយ ការពិន័យមាន វ័ធ ណាប់ ស្រលៀង ខ្វាក់ របៀបដូចស៊ីគោលដែរ ខុសគ្នាត្រង់ស៊ីគោលគេធ្វើលើក្បាលជង្គង់ , ចំណែកស៊ីប៉ារ៉េត ដាក់កោយផ្ទាល់នឹងដីតែប៉ុណ្ណោះ ។ លុះធ្វើស៊ីប៉ារ៉េតរួចហើយគេធ្វើត្រកងតទៅទៀត ។
ថ្នាក់ទី ៤ ត្រកង ឬ ត្រឡងកង= ក្រោយដែលធ្វើស៊ីប៉ារ៉េតត្រូវអស់ហើយ គេចាប់ធ្វើបន្តទៅទៀត គឺត្រកង ។ ត្រកងនេះ គឺគេប្រមៀលកោយ (គ្រាប់អង្គញ់) ឲ្យរមៀលដូចបរកង់ ហេតុនេះបានជាគេហៅថា ‹ត្រកងឬត្រឡងកង› ។ ត្រកងមានពីរបែប,គេយកបែបណាមួយមកលេង ក៏បានតាមតែគេណាត់គ្នា ហៅថា ត្រកងទប់ និងត្រកងធា ។ ត្រកងទប់,គឺគេប្រមៀលកោយទៅហើយត្រូវរត់តាមទៅយកដៃខ្ទប់ឲ្យទាន់ មុនកោយនោះដួល ហើយមិនឲ្យហួសមេក្លោងផង តែបើទប់មិនទាន់ បណ្ដោយឲ្យកោយដួលស្លៀមខ្លួនវា ឬទប់ដែរតែមិនបានយកដៃខ្ទប់ឲ្យជិតល្អ លើកោយនោះទេ នោះគេទុកជាស្អុយមិនបានការ, ពួកខាងម្ខាងត្រូវឡើងធ្វើម្ដង ។ បើកើយនោះ រត់លឿនពេកទៅហួសមេក្លោងឬមួយក៏ទង្គិចដួលកោយដាំណាមួយ ក៏ទុកជាស្អុយត្រូវគេ ‹ឡើង› ដែរ ។ ឯត្រកងធាវិញ ពុំពិបាករត់តាមខ្ទប់ទេ តែត្រូវមានវិន័យមិនឲ្យហួសមេក្លោង និងទង្គិចកោយដាំឡើយ ។ របៀបត្រកង ក៏ដូចជា ស៊ីគោល ឬ ស៊ីប៉ារ៉េតដែរ គឺធ្វើបានពីដំណាក់ គឺត្រកងពីទីទៅដល់ត្រង់ណាហើយ អាចតាមទៅបាញ់ដល់ម្រាមដៃផ្ទាល់នឹងដីតម្រង់ទៅកោយដាំម្ដងទៀត ប្រសិនជាមានរះដួលកោយដាំម្ដងពីរឬ បី, ម៉ាយ,ងីងើមិនដួល កោយដាំនោះ គ្រាន់តែរង្គើក៏ត្រូវទទួលបទពិន័យដូចមុនៗដែរ ។
ថ្នាក់ទី ៥ ចាក់ខ្ចែក= ចាក់ខ្ចែកមានរបៀបប្លែកពីមុនៗ គឺគេឈានមួយជំហានគំនិតពីទី រួចយកអង្គញ់ដាក់លើខ្នងជើង ហើយឈានពីរជំហានទៅមុខទៀត ទើបរលាស់ចុងជើង គ្រវាត់គ្រាប់អង្គញ់ទៅឲ្យត្រូវកោយដាំ ។ កាលណាមិនត្រូវក៏ស្អុយកោយបោះនោះ ចោលទៅ កាលណាត្រូវអាចយកកោយដដែលនោះមកធ្វើសារជាថ្មីបានម្ដងទៀត ។ ប្រសិនជាដាក់កោយខ្នងជើង ហើយឈានពុំទាន់ដល់កោយដាំស្រាប់តែជ្រុះកោយទៅ នោះគេទុកជាបាក់កលៀនអណ្ដាត គឺគេឲ្យយកទៅធ្វើម្ដងទៀតតែឲ្យអ្នកនោះ ងើយកឡើងលើលៀនអណ្ដាត មិនឲ្យមើលទៅកោយដាំទេ គឺថា ធ្វើប្រថុយៗតាមស្មាន ។ ចាក់ខ្ចែក ឥតធ្វើពីដំណាក់ឈើតាមទៅផ្ទាត់បាននៅជិតកោយ ដាំដូចត្រកង ស៊ីគោល-ស៊ីប៉ារ៉េតទេ គេធ្វើយកត្រូវពីទីតែម្ដង ។ កាលបើមានរះ ,មាយ,កប់ គេពិន័យដូចធ្វើអ្វីៗពីមុនមកដែរ ។
ថ្នាក់ទី ៦ បោះជោះ = បោះជោះក៏ដូចជាបោះពីដំបូងដែរ វិន័យគ្រប់បែបគ្រប់យ៉ាងដូចគ្នាទាំងអស់សុទ្ធសាធ ។ គិតទៅបោះជួសនេះ ហាក់ដូចជាគ្រាន់តែជាវិញ្ញាសារមួយសម្រាប់រង់ចាំពួកខាងយឺតជាង ឲ្យបានឱកាសដេញតាមតែប៉ុណ្ណោះ ។ បានជាហៅថា បោះជោះព្រោះបន្ទាប់តែពីបោះនេះទៅ ត្រូវបានជោះហើយ (គ្រាន់តែរង់ចាំឲ្យគេតាមប៉ុន្មានក្តារ ដែលបានសន្មត់តែប៉ុណ្ណោះ) ។
របៀបជោះ គឺគេយកអង្គញ់មួយផ្ទាប់ទៅដល់ក្បាលជង្គង់ ហើយយកអង្គញ់មួយទៀតវាយជួយពីលើ រាប់ចំនួនតាមដែលគេត្រូវជួស ។ ធ្វើបែបនេះហៅថា ‹ជោះបាយត្រជាក់› ។ មួយបែបទៀតហៅថា ‹ជោះបាយក្ដៅ› របៀបនេះគេផ្គុំអង្គញ់ពីរតម្រួតគ្នា គឺមួយផ្តេក មួយបញ្ឈរ ហើយជោះខ្លាំងៗទៅលើក្បាលជង្គង់មួយៗឡើងក្រហមសាច់ ទំរាំតែអស់ចំនួន ៣០-៤០ សឹងតែហើមក្បាលជង្គង់តែម្ដង ជួនកាល គេយកបំពង់ឫស្សីមកខោកក្បាលជង្គង់ធ្វើជាជោះជំនួសគ្រាប់អង្គញ់ក៏មាន ។
ឯឈ្មោះពិន័យដែលប្រើក្នុងល្បែងអង្គញ់នេះមាន ៩ បែប៖
១- ស្អុយ (គឺធ្វើខុសទុកកោយនេះ ជាអាសារបង់)
២- មាយ (ត្រូវម្ដងហើយ ត្រូវដដែលម្ដងទៀត)
៣- រះ (កោយបោះមួយ ត្រូវកោយដាំម្ដងពីរ)
៤- ងីងើ (កោយបោះរត់ប៉ះកោយដាំឲ្យរង្គើមិនដួល)
៥- ស្រលៀង -ខ្វាក់ (ព្រោះកើយបោះទង្គិចគ្នា)
៦- វ័ធ-ណាត់ (កោយបោះជិតកោយដាំពេក)
៧- បាក់កលៀនអណ្ដាត (ចាក់ខ្ទាតធ្លាក់កើយកណ្ដាលទី)
៨- កប់ទះ (កោយដាំខ្ទេចចេញ កោយបោះនៅក្នុងរន្ធដាំ)
៩- ហួសមេដំបូល (សម្រាប់ត្រកងកុំឲ្យហួសមេក្លោង)
ទពិន័យលើកំហុសទាំងអស់នេះមិនជាការធ្ងន់ពិបាកប៉ុន្មានទេ មានកំហុសខ្លះគេគ្រាន់តែ ‹ឡើង› គឺគេទុកក្ដារនេះជាអាសាបង់ ត្រូវផ្ទេរឲ្យពួកម្ខាងទៀតឡើងទៅធ្វើម្ដងដូចយ៉ាង ម៉ាយ រះ កប់ទះ ជាដើម ប៉ុន្តែទោះជាត្រូវ ‹ឡើង› ក្ដី ក៏លើកក្រោយគេអនុញ្ញាតឲ្យពួកនេះ ទុកជាធ្វើត្រូវទាំងអស់នេះដែរ ។ ឯបទពិន័យផ្សេងទៀតក៏គ្រាន់តែដាក់ទណ្ឌកម្ម ឲ្យលំបាកក្នុងការធ្វើតែប៉ុណ្ណោះ ពុំទាន់ចាត់ទុកឲ្យកោយនោះស្អុយភ្លាមៗទេ ។ ដូច្នេះបទពិន័យគ្រាន់តែឲ្យបានសប្បាយបានយូរបន្តិចប៉ុណ្ណោះឯង ។ទពិន័យលើកំហុសទាំងអស់នេះមិនជាការធ្ងន់ពិបាកប៉ុន្មានទេ មានកំហុសខ្លះគេគ្រាន់តែ ‹ឡើង› គឺគេទុកក្ដារនេះជាអាសាបង់ ត្រូវផ្ទេរឲ្យពួកម្ខាងទៀតឡើងទៅធ្វើម្ដងដូចយ៉ាង ម៉ាយ រះ កប់ទះ ជាដើម ប៉ុន្តែទោះជាត្រូវ ‹ឡើង› ក្ដី ក៏លើកក្រោយគេអនុញ្ញាតឲ្យពួកនេះ ទុកជាធ្វើត្រូវទាំងអស់នេះដែរ ។ ឯបទពិន័យផ្សេងទៀតក៏គ្រាន់តែដាក់ទណ្ឌកម្ម ឲ្យលំបាកក្នុងការធ្វើតែប៉ុណ្ណោះ ពុំទាន់ចាត់ទុកឲ្យកោយនោះស្អុយភ្លាមៗទេ ។ ដូច្នេះបទពិន័យគ្រាន់តែឲ្យបានសប្បាយបានយូរបន្តិចប៉ុណ្ណោះឯង ។
សេចក្ដីបញ្ជាក់:
គ្រាប់អង្គញ់ដូចគ្នានេះ គេអាចយកទៅលេងជាល្បែងមួយទៀតហៅថា ‹លេងកេល› ។ គឺថា គេយកកោយដាំប្រាំដែរ ដាំដង្ហែជាមួយជួរ ហើយមានគូសទីមួយ ជាកន្លែងសន្មត ដាក់កោយបោះ ៥ ដែរ តែដាក់ផ្ទាល់និងដី គេយកជើងកៀសគឺជើងឆ្វេងឈរស្ងៀម លូកទៅមុខ,ជើងស្ដាំថយមកក្រោយចុចកែងឲ្យជាប់ទៅនឹងដី ហើយចុងម្រាមឆ្កើសយ៉ាងខ្លាំង ឲ្យកោយរត់ទៅត្រូវកោយដាំម្ដងមួយៗ ទាល់តែអស់ បើកោយណាមិនបានត្រូវកោយដាំទេ គេទុកជាស្អុយ តែបើបានត្រូវគេឲ្យត្រឡប់យកមកកេល (ឆ្កើសចុងម្រាមជើង) បានម្ដងទៀត ។ ពួកខាងណាធ្វើត្រូវអស់មុន ឈ្មោះថា ឈ្នះ អាចជួសអ្នកចាញ់បាន ។
របៀបលេងគ្រាប់អង្គញ់មួយយ៉ាងទៀតគេហៅថា ‹បាញ់រង› គឺមានអ្នកលេងពីរពួក ។ ពួកម្ខាងៗមានកោយ ១០ រៀងខ្លួនគឺសម្រាប់ដាំ ៥ បាញ់ ៥ ។ គេដាំជួរតម្រៀបគ្នាម្ខាងម្នាក់ ហើយ យកកោយបាញ់ បាញ់ទៅខាងពួកបរបក្ខម្ដងម្នាក់ ខាងណាបាញ់រំលំរបស់ពួកម្ខាងគេអស់មុនឈ្មោះថា ឈ្នះ បានជោះគេ ឯបាញ់នោះ គឺឈរបត់ក្បាលជង្គង់ម្ខាងដាក់ចោលលើក្បាលជង្គង់បាញ់នឹងម្រាមដៃ តម្រង់ទៅកោយដាំតែម្ដង ។
< ល្បែងអង្គញ់អាចរ៉ាប់ចូលក្នុងពួកកីឡា ហាត់ដៃឲ្យត្រង់ ហាត់ភ្នែកឲ្យវៃ ហាត់ស្មារតីឲ្យមូល ៕
ល្បែងនេះមានលក្ខខណ្ឌតឹងរ៉ឹងណាស់ បើធ្វើខុសបទវិន័យណាមួយនឹងត្រូវទទួលពិន័យភ្លាមមួយរំពេច ។ លក្ខខណ្ឌទាំងនេះ យើងនិងបរិយាយរបៀបលេងខាងក្រោមនេះ ។
< ល្បែងអង្គញ់ចែកចេញច្រើនជាន់ថ្នាក់ជាសង្កាត់ៗមាន៖
១- បោះ (កាន់បោះមកពីទី តម្រង់កោយដាំ)
២- ស៊ីគោល (បាញ់ដោយម្រាមដៃដាក់លើក្បាលជង្គង់)
៣- ស៊ីប៉ារ៉េត (បាញ់ដោយម្រាមដៃដាក់ផ្ទាល់នឹងដី)
៤- ត្រកង (ប្រមៀលអង្គញ់មកពីទី)
៥- ចាក់ខ្ទែក (ដាក់អង្គញ់លើខ្នងជើងដើរបីជំហាន)
៦- បោះជោះ (បោះសម្រេចជាចុងក្រោយបំផុត)
របៀបលេងក្នុងសង្កាត់នីមួយៗមានដូចតទៅ
ថ្នាក់ទីមួយ បោះ= ពួកអ្នកដែលត្រូវឡើងទៅបោះ គេបោះតម្រង់ទៅកោយដែលដាំណាមួយ,កាលបោះទៅត្រូវកោយដាំនោះហើយ កោយនោះក៏ខ្ទេចចេញពីរន្ធទៅ កោយបោះក៏នៅក្នុងរន្ធកោយដាំ, ហើយអ្នកដាំទះកោយបោះនោះបង្កប់ថែមទៀត យ៉ាងនេះគេហៅថា ‹ស្អុយ› ។ បើបោះត្រូវកោយណាមួយហើយ បើបោះកោយមួយក្រោយ ទៅត្រូវកើយដដែលទៀតគេហៅថា ‹ម៉ាយ› ។ បើអ្នកបោះប្រព្រឹត្តខុសវិន័យទាំងនេះហើយ ត្រូវអ្នកដាំទៅបោះ អ្នកបោះមកដាំវិញម្ដង ។ កាលណាបោះទៅត្រូវកោយដែលដាំដួលទាំងអស់រួចហើយ អ្នកបោះត្រូវចាប់បន្តធ្វើស៊ីគោលតទៅទៀត ។
ថ្នាក់ទី ២ ស៊ីគោល= កាលបើបោះត្រូវអស់ហើយគេយកកោយរបស់គេដែលសំដៅទៅ ‹ទី› ហើយអង្គុយច្រហោងរុញក្បាលជង្គង់ម្ខាងទៅមុខបន្តិច យកកោយដាក់លើក្បាលជង្គង់នោះ ទាត់កោយដោយមេដៃឬចង្អុកដៃ តម្រង់ទៅកើយដាំណាមួយ ។ បើកោយធ្លាក់ទៅនោះ ធ្លាក់ជិតកោយដាំពេកប្រមាណជាមួយចំអាម ឬកន្លះចំអាមនោះ, អ្នកស៊ីគោលគេសួរអ្នកដាំថា ‹វ័ធឬណាប់?› បើអ្នកដាំឆ្លើយថា ‹វ័ធ› អ្នកស៊ីគោលត្រូវវ៉ាស់ជាចំអាមដោយយកមេដៃដាក់លើកើយរបស់ខ្លួនចង្អុលដៃវ័ធកោយដាំឲ្យដួលតែម្ដង ។ បើអ្នកដាំឆ្លើយថា ‹ណាប់› អ្នកស៊ីគោលគេលើកកោយរបស់គេគប់ទៅកោយដាំនោះឲ្យដួលតែម្ដង ។ ដូចនេះកោយដែលស៊ីគោលធ្លាក់ជិតពេកនោះ គេឲ្យឈ្មោះថា ‹វ័ធ-ណាប់› ។ បើកោយដែលស៊ីគោលទៅហើយធ្លាក់ឆ្ងាយពីកោយដាំជាងមួយចំអាមនោះ អ្នកស៊ីគោលត្រូវលុតជង្គង់ ហើយយកកើយនោះ មកដាក់លើក្បាលជង្គង់ផ្ទាត់តម្រង់ទៅកោយដាំបន្តទៅម្ដងទៀត ទាល់តែអស់កើយរបស់ខ្លួន ។ បើកោយស៊ីគោលនោះរត់ទៅប៉ះដូចជាកើយស៊ីគោលទៅមុនធ្លាក់ត្រង់កន្លែងណាមួយ ហើយកើយទៅក្រោយរត់ទៅប៉ះកោយមុននោះ ដល់ពេលអ្នកបាញ់ពេលទៅបាញ់ម្ដងទៀតនោះ អ្នកដាំគេត្រូវពិន័យដូច្នេះ គឺកោយមុនគេឲ្យផ្ទាត់ដោយស្រលៀងភ្នែកម្ខាង គឺឲ្យធ្មេចភ្នែកម្ខាង ឯកោយក្រោយគេឲ្យផ្ទាត់ដោយខ្វាក់ភ្នែក គឺឲ្យធ្មេចភ្នែកទាំងសងខាង ។ ដូច្នេះទើបគេឲ្យឈ្មោះ កើត ២ នេះថា កោយខ្វាក់ និងស្រលៀងតាមទណ្ឌកម្មដែលគេពិន័យ ស៊ីគោលដូចបានរៀបរាប់មកនេះត្រូវកោយដាំដួលអស់ហើយ គេត្រូវធ្វើស៊ីប៉ារ៉េតតទៅទៀត ។
ថ្នាក់ទី ៣ ស៊ីប៉ារ៉េត= ពួកអ្នកស៊ីគោលនោះ កាលបានធ្វើស៊ីគោលរួចហើយគេនាំគ្នា យកកោយទៅដាក់ផ្ទាល់នឹងដី ហើយបាញ់ដោយម្រាមដាំមួយម្ដងៗ តម្រង់ទៅរកកោយដាំ រហូតដល់អស់កើយ ការពិន័យមាន វ័ធ ណាប់ ស្រលៀង ខ្វាក់ របៀបដូចស៊ីគោលដែរ ខុសគ្នាត្រង់ស៊ីគោលគេធ្វើលើក្បាលជង្គង់ , ចំណែកស៊ីប៉ារ៉េត ដាក់កោយផ្ទាល់នឹងដីតែប៉ុណ្ណោះ ។ លុះធ្វើស៊ីប៉ារ៉េតរួចហើយគេធ្វើត្រកងតទៅទៀត ។
ថ្នាក់ទី ៤ ត្រកង ឬ ត្រឡងកង= ក្រោយដែលធ្វើស៊ីប៉ារ៉េតត្រូវអស់ហើយ គេចាប់ធ្វើបន្តទៅទៀត គឺត្រកង ។ ត្រកងនេះ គឺគេប្រមៀលកោយ (គ្រាប់អង្គញ់) ឲ្យរមៀលដូចបរកង់ ហេតុនេះបានជាគេហៅថា ‹ត្រកងឬត្រឡងកង› ។ ត្រកងមានពីរបែប,គេយកបែបណាមួយមកលេង ក៏បានតាមតែគេណាត់គ្នា ហៅថា ត្រកងទប់ និងត្រកងធា ។ ត្រកងទប់,គឺគេប្រមៀលកោយទៅហើយត្រូវរត់តាមទៅយកដៃខ្ទប់ឲ្យទាន់ មុនកោយនោះដួល ហើយមិនឲ្យហួសមេក្លោងផង តែបើទប់មិនទាន់ បណ្ដោយឲ្យកោយដួលស្លៀមខ្លួនវា ឬទប់ដែរតែមិនបានយកដៃខ្ទប់ឲ្យជិតល្អ លើកោយនោះទេ នោះគេទុកជាស្អុយមិនបានការ, ពួកខាងម្ខាងត្រូវឡើងធ្វើម្ដង ។ បើកើយនោះ រត់លឿនពេកទៅហួសមេក្លោងឬមួយក៏ទង្គិចដួលកោយដាំណាមួយ ក៏ទុកជាស្អុយត្រូវគេ ‹ឡើង› ដែរ ។ ឯត្រកងធាវិញ ពុំពិបាករត់តាមខ្ទប់ទេ តែត្រូវមានវិន័យមិនឲ្យហួសមេក្លោង និងទង្គិចកោយដាំឡើយ ។ របៀបត្រកង ក៏ដូចជា ស៊ីគោល ឬ ស៊ីប៉ារ៉េតដែរ គឺធ្វើបានពីដំណាក់ គឺត្រកងពីទីទៅដល់ត្រង់ណាហើយ អាចតាមទៅបាញ់ដល់ម្រាមដៃផ្ទាល់នឹងដីតម្រង់ទៅកោយដាំម្ដងទៀត ប្រសិនជាមានរះដួលកោយដាំម្ដងពីរឬ បី, ម៉ាយ,ងីងើមិនដួល កោយដាំនោះ គ្រាន់តែរង្គើក៏ត្រូវទទួលបទពិន័យដូចមុនៗដែរ ។
ថ្នាក់ទី ៥ ចាក់ខ្ចែក= ចាក់ខ្ចែកមានរបៀបប្លែកពីមុនៗ គឺគេឈានមួយជំហានគំនិតពីទី រួចយកអង្គញ់ដាក់លើខ្នងជើង ហើយឈានពីរជំហានទៅមុខទៀត ទើបរលាស់ចុងជើង គ្រវាត់គ្រាប់អង្គញ់ទៅឲ្យត្រូវកោយដាំ ។ កាលណាមិនត្រូវក៏ស្អុយកោយបោះនោះ ចោលទៅ កាលណាត្រូវអាចយកកោយដដែលនោះមកធ្វើសារជាថ្មីបានម្ដងទៀត ។ ប្រសិនជាដាក់កោយខ្នងជើង ហើយឈានពុំទាន់ដល់កោយដាំស្រាប់តែជ្រុះកោយទៅ នោះគេទុកជាបាក់កលៀនអណ្ដាត គឺគេឲ្យយកទៅធ្វើម្ដងទៀតតែឲ្យអ្នកនោះ ងើយកឡើងលើលៀនអណ្ដាត មិនឲ្យមើលទៅកោយដាំទេ គឺថា ធ្វើប្រថុយៗតាមស្មាន ។ ចាក់ខ្ចែក ឥតធ្វើពីដំណាក់ឈើតាមទៅផ្ទាត់បាននៅជិតកោយ ដាំដូចត្រកង ស៊ីគោល-ស៊ីប៉ារ៉េតទេ គេធ្វើយកត្រូវពីទីតែម្ដង ។ កាលបើមានរះ ,មាយ,កប់ គេពិន័យដូចធ្វើអ្វីៗពីមុនមកដែរ ។
ថ្នាក់ទី ៦ បោះជោះ = បោះជោះក៏ដូចជាបោះពីដំបូងដែរ វិន័យគ្រប់បែបគ្រប់យ៉ាងដូចគ្នាទាំងអស់សុទ្ធសាធ ។ គិតទៅបោះជួសនេះ ហាក់ដូចជាគ្រាន់តែជាវិញ្ញាសារមួយសម្រាប់រង់ចាំពួកខាងយឺតជាង ឲ្យបានឱកាសដេញតាមតែប៉ុណ្ណោះ ។ បានជាហៅថា បោះជោះព្រោះបន្ទាប់តែពីបោះនេះទៅ ត្រូវបានជោះហើយ (គ្រាន់តែរង់ចាំឲ្យគេតាមប៉ុន្មានក្តារ ដែលបានសន្មត់តែប៉ុណ្ណោះ) ។
របៀបជោះ គឺគេយកអង្គញ់មួយផ្ទាប់ទៅដល់ក្បាលជង្គង់ ហើយយកអង្គញ់មួយទៀតវាយជួយពីលើ រាប់ចំនួនតាមដែលគេត្រូវជួស ។ ធ្វើបែបនេះហៅថា ‹ជោះបាយត្រជាក់› ។ មួយបែបទៀតហៅថា ‹ជោះបាយក្ដៅ› របៀបនេះគេផ្គុំអង្គញ់ពីរតម្រួតគ្នា គឺមួយផ្តេក មួយបញ្ឈរ ហើយជោះខ្លាំងៗទៅលើក្បាលជង្គង់មួយៗឡើងក្រហមសាច់ ទំរាំតែអស់ចំនួន ៣០-៤០ សឹងតែហើមក្បាលជង្គង់តែម្ដង ជួនកាល គេយកបំពង់ឫស្សីមកខោកក្បាលជង្គង់ធ្វើជាជោះជំនួសគ្រាប់អង្គញ់ក៏មាន ។
ឯឈ្មោះពិន័យដែលប្រើក្នុងល្បែងអង្គញ់នេះមាន ៩ បែប៖
១- ស្អុយ (គឺធ្វើខុសទុកកោយនេះ ជាអាសារបង់)
២- មាយ (ត្រូវម្ដងហើយ ត្រូវដដែលម្ដងទៀត)
៣- រះ (កោយបោះមួយ ត្រូវកោយដាំម្ដងពីរ)
៤- ងីងើ (កោយបោះរត់ប៉ះកោយដាំឲ្យរង្គើមិនដួល)
៥- ស្រលៀង -ខ្វាក់ (ព្រោះកើយបោះទង្គិចគ្នា)
៦- វ័ធ-ណាត់ (កោយបោះជិតកោយដាំពេក)
៧- បាក់កលៀនអណ្ដាត (ចាក់ខ្ទាតធ្លាក់កើយកណ្ដាលទី)
៨- កប់ទះ (កោយដាំខ្ទេចចេញ កោយបោះនៅក្នុងរន្ធដាំ)
៩- ហួសមេដំបូល (សម្រាប់ត្រកងកុំឲ្យហួសមេក្លោង)
ទពិន័យលើកំហុសទាំងអស់នេះមិនជាការធ្ងន់ពិបាកប៉ុន្មានទេ មានកំហុសខ្លះគេគ្រាន់តែ ‹ឡើង› គឺគេទុកក្ដារនេះជាអាសាបង់ ត្រូវផ្ទេរឲ្យពួកម្ខាងទៀតឡើងទៅធ្វើម្ដងដូចយ៉ាង ម៉ាយ រះ កប់ទះ ជាដើម ប៉ុន្តែទោះជាត្រូវ ‹ឡើង› ក្ដី ក៏លើកក្រោយគេអនុញ្ញាតឲ្យពួកនេះ ទុកជាធ្វើត្រូវទាំងអស់នេះដែរ ។ ឯបទពិន័យផ្សេងទៀតក៏គ្រាន់តែដាក់ទណ្ឌកម្ម ឲ្យលំបាកក្នុងការធ្វើតែប៉ុណ្ណោះ ពុំទាន់ចាត់ទុកឲ្យកោយនោះស្អុយភ្លាមៗទេ ។ ដូច្នេះបទពិន័យគ្រាន់តែឲ្យបានសប្បាយបានយូរបន្តិចប៉ុណ្ណោះឯង ។ទពិន័យលើកំហុសទាំងអស់នេះមិនជាការធ្ងន់ពិបាកប៉ុន្មានទេ មានកំហុសខ្លះគេគ្រាន់តែ ‹ឡើង› គឺគេទុកក្ដារនេះជាអាសាបង់ ត្រូវផ្ទេរឲ្យពួកម្ខាងទៀតឡើងទៅធ្វើម្ដងដូចយ៉ាង ម៉ាយ រះ កប់ទះ ជាដើម ប៉ុន្តែទោះជាត្រូវ ‹ឡើង› ក្ដី ក៏លើកក្រោយគេអនុញ្ញាតឲ្យពួកនេះ ទុកជាធ្វើត្រូវទាំងអស់នេះដែរ ។ ឯបទពិន័យផ្សេងទៀតក៏គ្រាន់តែដាក់ទណ្ឌកម្ម ឲ្យលំបាកក្នុងការធ្វើតែប៉ុណ្ណោះ ពុំទាន់ចាត់ទុកឲ្យកោយនោះស្អុយភ្លាមៗទេ ។ ដូច្នេះបទពិន័យគ្រាន់តែឲ្យបានសប្បាយបានយូរបន្តិចប៉ុណ្ណោះឯង ។
សេចក្ដីបញ្ជាក់:
គ្រាប់អង្គញ់ដូចគ្នានេះ គេអាចយកទៅលេងជាល្បែងមួយទៀតហៅថា ‹លេងកេល› ។ គឺថា គេយកកោយដាំប្រាំដែរ ដាំដង្ហែជាមួយជួរ ហើយមានគូសទីមួយ ជាកន្លែងសន្មត ដាក់កោយបោះ ៥ ដែរ តែដាក់ផ្ទាល់និងដី គេយកជើងកៀសគឺជើងឆ្វេងឈរស្ងៀម លូកទៅមុខ,ជើងស្ដាំថយមកក្រោយចុចកែងឲ្យជាប់ទៅនឹងដី ហើយចុងម្រាមឆ្កើសយ៉ាងខ្លាំង ឲ្យកោយរត់ទៅត្រូវកោយដាំម្ដងមួយៗ ទាល់តែអស់ បើកោយណាមិនបានត្រូវកោយដាំទេ គេទុកជាស្អុយ តែបើបានត្រូវគេឲ្យត្រឡប់យកមកកេល (ឆ្កើសចុងម្រាមជើង) បានម្ដងទៀត ។ ពួកខាងណាធ្វើត្រូវអស់មុន ឈ្មោះថា ឈ្នះ អាចជួសអ្នកចាញ់បាន ។
របៀបលេងគ្រាប់អង្គញ់មួយយ៉ាងទៀតគេហៅថា ‹បាញ់រង› គឺមានអ្នកលេងពីរពួក ។ ពួកម្ខាងៗមានកោយ ១០ រៀងខ្លួនគឺសម្រាប់ដាំ ៥ បាញ់ ៥ ។ គេដាំជួរតម្រៀបគ្នាម្ខាងម្នាក់ ហើយ យកកោយបាញ់ បាញ់ទៅខាងពួកបរបក្ខម្ដងម្នាក់ ខាងណាបាញ់រំលំរបស់ពួកម្ខាងគេអស់មុនឈ្មោះថា ឈ្នះ បានជោះគេ ឯបាញ់នោះ គឺឈរបត់ក្បាលជង្គង់ម្ខាងដាក់ចោលលើក្បាលជង្គង់បាញ់នឹងម្រាមដៃ តម្រង់ទៅកោយដាំតែម្ដង ។
< ល្បែងអង្គញ់អាចរ៉ាប់ចូលក្នុងពួកកីឡា ហាត់ដៃឲ្យត្រង់ ហាត់ភ្នែកឲ្យវៃ ហាត់ស្មារតីឲ្យមូល ៕
Thursday, March 31, 2016
Wednesday, March 30, 2016
- 1:39 AM
- Unknown
- No comments
ប្រមុខដឹកនាំដែលតំណាងរាជរដ្ឋាភិបាល ឬអំណាចកណ្តាល គឺព្រះមហាក្សត្រ
ដែលឋានៈត្រូវបានប្រៀបផ្ទឹមនឹងព្រះអាទិទេពនៅលើប្រថពី។
គោរម្យងាររបស់ព្រះអង្គ គឺទេវរាជ
ដែលជាទ្រឹស្តីឥណ្ឌាទាក់ទិនទៅនឹងស្តេចចក្រព័ត្រ ឬចក្រវាឡ
ដែលប្រហែលជាមានតាំងតែសម័យបុរេអង្គរ
តេបានប្រារព្ធបន្តមកដល់សម័យអង្គរ
ជាពិសេសក្នុងរជ្ជកាលរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ នៅឆ្នាំ ៨០២
នៅពេលដែលទ្រង់បំពេញពិធីសាសនាមួយ ឈ្មោះពិធីទេវរាជ
ដើម្បីសូមពរជ័យពីព្រះឥសូរ ឬព្រះសិវដ៏មានមហិទ្ធិឫទ្ធិ
ដោយមានការប្រកាសយ៉ាងមហោឡាឫទ្ធិ ឯកភាព
និងអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជាផង នៅលើភ្នំគូលែន។
បបរាជាធិបតេយ្យនេះ តម្រូវឲ្យមានការផ្គុំអំណាចកណ្តាល ដែលស្ថិតជុំវិញ ប្រមុខដឹកនាំ គឺព្រះមហាក្សត្រដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជាបុរាណ។ ដោយហេតុថា ទ្រង់គឺជាអ្នកធានានិរន្តភាពនៃនគរ ដោយមានភ្ជាប់នូវអំណាចនយោបាយ និតិប្រតិបត្តិយ៉ាងណែន ក្នុងឋានៈជាមេទ័ព និងមេសាសនា។
ដូចទើបពោល ផ្នែកនយោបាយ ស្តេចខ្មែរគឺជាមេទ័ព និងម្ចាស់ផែនដី កម្លាំងយោធាសំខាន់បំផុតនៃរដ្ឋផ្នែកនិតិ ទ្រង់ការពារច្បាប់ និងតុលាការ ពោលគឺយុត្តិធម៌។ លើសពីនេះទៀត ទ្រង់ជាស្ថាបនិកនៃប្រាង្គប្រាសាទ និងប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ។ ចំណុចសំខានន់មួយទៀត គឺស្តេចខ្មែរនាជំនាន់បុរាណ គឺជាមេទ័ពដ៏ខ្លាំងពូកែ អង់អាចក្លាហាន។ គឺព្រះអង្គរនេះហើយ ដែលនាំទ័ពទៅប្រយុទ្ធលើសមរភូមិនៅពេលដែលមានអាសន្នម្តងៗដើម្បីការពារជាតិមាតុភូមិខ្មែរ៕
- 12:40 AM
- Unknown
- No comments
រាជធានីភ្នំពេញជាទីក្រុងសំខាន់ជាងគេ ក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ។ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន តែងតែប្រាថ្នាមកទស្សនាទីក្រុងនេះយ៉ាងហោចណាស់ ឲ្យបានម្តងក្នុងមួយជីវិតដែរ ប៉ុន្តែប្រវត្តិរឿងដែលទាក់ទងនិងព្រះរាជធានីនេះ និងការកសាងឡើងនៅសម័យណា ហើយនរណាជាអ្នកសាងសង់នោះ មិនមាននរណាបានដឹងពិតប្រាកដនៅឡើយទេ ។ អ្នកបុរាណវិទ្យានិងអ្នកស្រាវជ្រាវប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរដ៏ល្បីល្បាញ បានឲ្យដឹងនូវប្រវត្តិរឿង នៃការកកើតទីក្រុងដ៏ចំណាស់នេះដូចតទៅ :
សំអាងទៅលើព្រះរាជពង្សាវតាខ្មែរ ទីក្រុងភ្នំពេញយើងសព្វថ្ងៃនេះ ត្រូវបានស្ថាបនាឡើងនៅពាក់កណ្តាលសតវត្សរ៍ទី១៥ នៃគ្រិស្តសករាជ ពោលគឺ មានប្រវត្តិសាស្ត្រផ្ទាល់របស់ខ្លួនជិត ៥ សតវត្សរ៍ មកហើយ ។ រីឯអ្នកសាងសង់ គឺព្រះបាទពញាយ៉ាត ។ ក៏ប៉ុន្តែថ្វីត្បិតតែត្រូវបានស្ថាបនាឡើង នៅសតវត្សរ៍ទី១៥ នៃគ្រិស្តសករាជមែន ស្លាកស្នាមនៃការកាន់កាប់តំបន់ភ្នំពេញ ឬជុំវិញទីតាំងសព្វថ្ងៃនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងយ៉ាងហោចណាស់ក៏ ១០០០ឆ្នាំមុនគ្រឹស្តសករាជដែរ ដោយបុព្វបុរសខ្មែរយើង នៅជំនាន់នោះស្ថិតក្នុងយុគលោហធាតុ ។ ការរកឃើញនូវឧបករណ៍ប្រើប្រាស់ដូចជា ពូថៅធ្វើអំពីថ្មរំលីង (ចុងយុគសំរឹទ្ធិ) ចង្ក្រង់ដំរីនិងកងដៃកងជើងសំរឹទ្ធិ នៅខេត្តកណ្តាលជាសក្ខីភាពស្រាប់ ។
គួររំលឹកឡើងវិញថា នាសម័យប្រវត្តិសាស្ត្រ តំបន់រាជធានីភ្នំពេញនេះ ក៏មានទំនាក់ទំនងផ្នែកវប្បធម៌ នយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ចជាមួយបរទេសដែរ ក៏ប៉ុន្តែ ក៏ប្រហែលជាពុំមែនត្រង់ៗតែម្តងទេ ដូចខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោមឬខ្មែររស់នៅតាមឆ្នេរ នៃឈូងសមុទ្រសៀមសព្វថ្ងៃ ។ ប្រជាជនខ្មែរយើងដែលរស់នៅជាយនៃព្រះរាជធានីនេះ បានទទួលនូវវប្បធម៌ក្លិង្គដែលបានហូរចូលពីសមុទ្រ ជ្រាបចូលយ៉ាងជ្រៅក្នុងផ្ទៃនៃដែនដីខ្មែរ ... ។
ការសន្និដ្ឋាននេះសំអាងទៅលើកាក់រ៉ូម៉ាំងមួយ ដែលគេបានរកឃើញនៅជិតអាកាសយានដ្ឋានពោធិចិនតុង និងអម្បែងក្រឡឆ្នាំងក្អមជាច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ នៅភូមិព្រែកតាគាំ ជិតស្ពានជ្រោយចង្វា និងចុងសម័យបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ និងដើមសម័យប្រវត្តិសាស្ត្រ ។ នេះឥតនិយាយដល់សំណល់ប្រាសាទនាសតវត្សរ៍ទី៧ នៃគ្រិស្តសករាជផង ដែលស្ថិតក្នុងរចនាប័ទ្មព្រៃក្មេង នៅលើភ្នំព្រះរាជទ្រព្យឬលើភ្នំប្រសិទ្ធិ ឬក៏ប្រាសាទអង្គរ ពោធិលោម ក្នុងវត្តឧណ្ណាលោម ដែលជាកន្លែងបញ្ចុះរោមប្រជុំចិញ្ចើមរបស់ព្រះអស្សជិតត្ថេរតាំងពីសម័យបុរាណកាល ។ ព្រះអស្សជិតត្ថេរ បាននិមន្តពីប្រទេសឥណ្ឌា (បង់ហ្គាល) មកកាន់កម្ពុជាដើម្បីផ្សព្វផ្សាយលទ្ធិព្រះពុទ្ធសាសនា ហើយព្រះភិក្ខុសង្ឃខ្មែរបានយកព្រះឧណ្ណាលោមរបស់ព្រះអង្គមកបញ្ចុះក្នុងព្រះចេត្យីមួយ ដែលស្ថិតនៅផ្នែកខាងលិចនៃព្រះវិហារ ប្រហែលជាស្ថិតនៅចំកណ្តាលនៃចេត្យីទាំង៥ ។
រាជធានីភ្នំពេញ បានត្រូវស្ថាបនាឡើងដោយព្រះបាទពញាយ៉ាត ជាស្តេចក្រោយសម័យអង្គរ ។ ស្តេចអង្គនេះបានផ្លាស់ព្រះរាជធានីខ្មែរពីតំបន់សៀមរាបអង្គរ មកកាន់តំបន់ភ្នំពេញយើងនេះ ។ បុព្វហេតុបណ្តាលមកពីព្រះអង្គប្រាថ្នាចង់គេចផុត ពីការវាយឆ្មក់មិនឈប់ឈរពីសំណាក់កងទ័ពសៀមឈ្លានពាន ។
ក្នុងទិដ្ឋភាពដ៏ជូរចត់នេះ បានជាព្រះអង្គយាងចាកចេញពីតំបន់ទន្លេសាប ដែលជាប្រភពនៃវឌ្ឍនភាពនាសម័យអង្គរ ដែលជាជង្រុកត្រីនិងស្រូវនាសម័យនោះ ។ ការជម្លៀសខួនបានធ្វើឡើងជាពីរដំណាក់ បន្ទាប់ពីស្រីសន្ធរមកចតុមុខ ។
ព្រះអង្គបានសាងសង់ព្រះរាជវាំងមួយនៅបានកាន ដែលស្ថិតនៅមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីពាម ផ្កាយ ម្រេច ក៏ប៉ុន្តែដោយសារតំបន់នេះ ជាតំបន់ទឹកលិចព្រះអង្គបញ្ជាឲ្យគេផ្លាស់ទីតាំងភ្លាម ដើម្បីទៅតាំងព្រះរាជវាំងមួយថ្មីទៀត នៅឯមុខទន្លេចតុមុខយើងនេះ រវាងឆ្នាំ១៤០០ និង១៤៥០ នៃគ្រិស្តសករាជ ។
ចំពោះកាលបរិច្ឆេទខាងលើនេះ ថ្វីត្បិតព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរ បានចេញមតិខុសប្លែកៗពីគ្នាក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែការរើរុះនូវព្រះបរមរាជវាំងចាស់ ហើយការសាងសង់ឡើងវិញ ជាពិសេសការផ្លាស់ប្តូរទីតាំងពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយទៀត ត្រូវប្រើពេលយ៉ាងយូរ ។ ម្យ៉ាងវិញទៀតនាសម័យនោះ គេប្រើកម្លាំងមនុស្សនិងសត្វដូចជា គោ ក្របី និងដំរីសម្រាប់ដឹកជញ្ជូន ។ នេះមិនគិតដល់ការជ្រើសរើសទីតាំង ឬក៏ពិធីការផ្សេងៗ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងភូមិសាស្ត្រផង ។
មានរឿងដំណាលមួយ ដែលល្បីជាងគេ ហើយមានលក្ខណៈជាប្រវត្តិសាស្ត្រជាងគេគឺ : មានដូនម្នាក់ឈ្មោះពេញ គាត់បានសាងសង់ផ្ទះរបស់គាត់ នៅជិតមាត់ច្រាំងនៃទន្លេមេគង្គ នៅលើទួលមួយ ។
សូមបញ្ជាក់ថា ការរស់នៅឬសាងសង់ផ្ទះសម្បែង វត្តអារាមឬបូជនីយដ្ឋាននានា នៅលើទួលឬដីគោក ជាប្រពៃណីរបស់ខ្មែរយើង ព្រោះស្រុកយើងសម្បូរទៅដោយទឹកនៅរដូវវស្សា ។
ខ្ទមរបស់គាត់ស្ថិតនៅខាងកើតនៃខ្ទមអ្នកតាមួយ ។ ថ្ងៃមួយមានទឹកជំនន់ធំធ្វើឲ្យលិចលង់ជុំវិញទួលនោះទាំងអស់ ។ ដូនពេញក៏ចុះពីផ្ទះរបស់គាត់ ដែលសង់ខ្ពស់ពីដី ហើយក៏បានឃើញមានដើមគគីធំមួយ ដែលបានរសាត់តាមខ្សែទឹក ហើយមកប៉ះជាប់នឹងមាត់ច្រាំង ។ ដូនពេញអរណាស់ដោយគិតថា អញនឹងបានឈើប្រើហើយ ក៏ម្នីម្នាដើររកញាតិញោមជិតខាង ដើម្បីអូសឈើនេះ ។ ក្នុងខណៈនោះស្រាប់តែឃើញព្រះបដិមាបុរាណចំនួន៥អង្គ ធ្វើអំពីសំរឹទ្ធិនិងថ្ម ។ ទេវរូបសំរឹទ្ធិខាងលើនេះ ជារូបព្រះនរាយណ៍ ទ្រង់ឈរ ហើយនៅដៃមានកាន់ឧបករណ៍និងអាវុធផ្សេងៗ ដូចជា ដំបង, ខ្យងស័ង្ខ ។ រីឯព្រះកេសវិញមានផ្នួងសក់ ។
ដូនពេញសប្បាយចិត្តជាពន់ពេក ក៏ប្រមែលប្រមូលអ្នកស្រុកជិតឆ្ងាយធ្វើបុណ្យ ។ គាត់បានសាងសង់រោងមួយនៅមុខខ្ទមរបស់គាត់ ដើម្បីដាក់វត្ថុស័ក្តិសិទ្ធិទាំងអស់នោះ ។ បន្ទាប់មកទៀត គាត់ក៏បានស្នើអ្នកស្រុកភូមិឲ្យជួយពូនដី នៅមុខផ្ទះគាត់ឲ្យខ្ពស់ដូចកូនភ្នំ ដើម្បីទុកជាទីគោរពសក្ការៈបូជា ។
លោកយាយនិងអ្នកស្រុក ក៏បានអារដើមគគីនោះ ដើម្បីយកទៅសាងសង់ព្រះវិហារ ។ ក្រោយពីបានសាងសង់ព្រះវិហារប្រក់ស្បូវរួច លោកយាយក៏បាននិមន្តព្រះសង្ឃជាច្រើនអង្គ ដើម្បីធ្វើពិធីអភិសេកព្រះនិងទេវរូប ដោយដាក់តម្កល់ក្នុងព្រះវិហារនោះទៅ ។ ក្រោយពីសូត្រមន្តរួច ព្រះសង្ឃក៏បានសម្រេចព្រះទ័យរស់នៅទីនោះ ដោយសាងសង់កុដិនៅខាងលិចវត្តនោះ ។ ដូច្នេះហើយ បានជាចាស់ទុំហៅវត្តខាងលើនេះថា វត្តភ្នំដូនពេញ ហើយក្រោយមកទៀត ក៏បានក្លាយទៅជាវត្តភ្នំរហូតដល់សព្វថ្ងៃទៅ ។
ព្រះពុទ្ធអង្គទាំង៤ ព្រមទាំងព្រះនរាយណ៍ ដែលគេតាំងឈ្មោះថា អ្នកតាព្រះចៅ រមែងតែផ្តល់ចំពោះព្រះរាជនគរខ្មែរ នូវសិរីមង្គលនិងវិបុលភាពគ្រប់ប្រការ ។
នៅជិតទីតាំងវត្តភ្នំដូនពេញខាងលើនេះហើយ ដែលព្រះរាជាខ្មែរពញាយ៉ាត ព្រះអង្គបានស្ថាបនាព្រះរាជធានីរបស់ព្រះអង្គ ។
រួមសេចក្តីមក ស្លាកស្នាមវប្បធម៌ខ្មែរគ្រប់យុគសម័យ បានត្រូវគេជួបប្រទះនៅលើទីតាំងស្ថិតជិតឆ្ងាយ នៃទីក្រុងភ្នំពេញបច្ចុប្បន្ន ពីសម័យបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា ទីតាំងរាជធានីភ្នំពេញសព្វថ្ងៃនេះ មានលក្ខណៈប្រកបដោយអំណោយផលភូមិសាស្ត្រ ដោយមានទន្លេ៤មុខជាសសៃឈាមក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ហើយក៏ជាមូលហេតុនៃការរីកដុះដាលនៃភូមិភាគនេះ ។ សូមរំលឹកថា ព្រះចេត្យីដែលធំជាងគេនៅលើវត្តភ្នំសព្វថ្ងៃនេះ គឺជាព្រះចេត្យីបញ្ចុះព្រះអដ្ឋិធាតុរបស់ព្រះបាទពញាយ៉ាត ៕
គួររំលឹកឡើងវិញថា នាសម័យប្រវត្តិសាស្ត្រ តំបន់រាជធានីភ្នំពេញនេះ ក៏មានទំនាក់ទំនងផ្នែកវប្បធម៌ នយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ចជាមួយបរទេសដែរ ក៏ប៉ុន្តែ ក៏ប្រហែលជាពុំមែនត្រង់ៗតែម្តងទេ ដូចខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោមឬខ្មែររស់នៅតាមឆ្នេរ នៃឈូងសមុទ្រសៀមសព្វថ្ងៃ ។ ប្រជាជនខ្មែរយើងដែលរស់នៅជាយនៃព្រះរាជធានីនេះ បានទទួលនូវវប្បធម៌ក្លិង្គដែលបានហូរចូលពីសមុទ្រ ជ្រាបចូលយ៉ាងជ្រៅក្នុងផ្ទៃនៃដែនដីខ្មែរ ... ។
ការសន្និដ្ឋាននេះសំអាងទៅលើកាក់រ៉ូម៉ាំងមួយ ដែលគេបានរកឃើញនៅជិតអាកាសយានដ្ឋានពោធិចិនតុង និងអម្បែងក្រឡឆ្នាំងក្អមជាច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ នៅភូមិព្រែកតាគាំ ជិតស្ពានជ្រោយចង្វា និងចុងសម័យបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ និងដើមសម័យប្រវត្តិសាស្ត្រ ។ នេះឥតនិយាយដល់សំណល់ប្រាសាទនាសតវត្សរ៍ទី៧ នៃគ្រិស្តសករាជផង ដែលស្ថិតក្នុងរចនាប័ទ្មព្រៃក្មេង នៅលើភ្នំព្រះរាជទ្រព្យឬលើភ្នំប្រសិទ្ធិ ឬក៏ប្រាសាទអង្គរ ពោធិលោម ក្នុងវត្តឧណ្ណាលោម ដែលជាកន្លែងបញ្ចុះរោមប្រជុំចិញ្ចើមរបស់ព្រះអស្សជិតត្ថេរតាំងពីសម័យបុរាណកាល ។ ព្រះអស្សជិតត្ថេរ បាននិមន្តពីប្រទេសឥណ្ឌា (បង់ហ្គាល) មកកាន់កម្ពុជាដើម្បីផ្សព្វផ្សាយលទ្ធិព្រះពុទ្ធសាសនា ហើយព្រះភិក្ខុសង្ឃខ្មែរបានយកព្រះឧណ្ណាលោមរបស់ព្រះអង្គមកបញ្ចុះក្នុងព្រះចេត្យីមួយ ដែលស្ថិតនៅផ្នែកខាងលិចនៃព្រះវិហារ ប្រហែលជាស្ថិតនៅចំកណ្តាលនៃចេត្យីទាំង៥ ។
រាជធានីភ្នំពេញ បានត្រូវស្ថាបនាឡើងដោយព្រះបាទពញាយ៉ាត ជាស្តេចក្រោយសម័យអង្គរ ។ ស្តេចអង្គនេះបានផ្លាស់ព្រះរាជធានីខ្មែរពីតំបន់សៀមរាបអង្គរ មកកាន់តំបន់ភ្នំពេញយើងនេះ ។ បុព្វហេតុបណ្តាលមកពីព្រះអង្គប្រាថ្នាចង់គេចផុត ពីការវាយឆ្មក់មិនឈប់ឈរពីសំណាក់កងទ័ពសៀមឈ្លានពាន ។
ក្នុងទិដ្ឋភាពដ៏ជូរចត់នេះ បានជាព្រះអង្គយាងចាកចេញពីតំបន់ទន្លេសាប ដែលជាប្រភពនៃវឌ្ឍនភាពនាសម័យអង្គរ ដែលជាជង្រុកត្រីនិងស្រូវនាសម័យនោះ ។ ការជម្លៀសខួនបានធ្វើឡើងជាពីរដំណាក់ បន្ទាប់ពីស្រីសន្ធរមកចតុមុខ ។
ព្រះអង្គបានសាងសង់ព្រះរាជវាំងមួយនៅបានកាន ដែលស្ថិតនៅមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីពាម ផ្កាយ ម្រេច ក៏ប៉ុន្តែដោយសារតំបន់នេះ ជាតំបន់ទឹកលិចព្រះអង្គបញ្ជាឲ្យគេផ្លាស់ទីតាំងភ្លាម ដើម្បីទៅតាំងព្រះរាជវាំងមួយថ្មីទៀត នៅឯមុខទន្លេចតុមុខយើងនេះ រវាងឆ្នាំ១៤០០ និង១៤៥០ នៃគ្រិស្តសករាជ ។
ចំពោះកាលបរិច្ឆេទខាងលើនេះ ថ្វីត្បិតព្រះរាជពង្សាវតារខ្មែរ បានចេញមតិខុសប្លែកៗពីគ្នាក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែការរើរុះនូវព្រះបរមរាជវាំងចាស់ ហើយការសាងសង់ឡើងវិញ ជាពិសេសការផ្លាស់ប្តូរទីតាំងពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយទៀត ត្រូវប្រើពេលយ៉ាងយូរ ។ ម្យ៉ាងវិញទៀតនាសម័យនោះ គេប្រើកម្លាំងមនុស្សនិងសត្វដូចជា គោ ក្របី និងដំរីសម្រាប់ដឹកជញ្ជូន ។ នេះមិនគិតដល់ការជ្រើសរើសទីតាំង ឬក៏ពិធីការផ្សេងៗ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងភូមិសាស្ត្រផង ។
មានរឿងដំណាលមួយ ដែលល្បីជាងគេ ហើយមានលក្ខណៈជាប្រវត្តិសាស្ត្រជាងគេគឺ : មានដូនម្នាក់ឈ្មោះពេញ គាត់បានសាងសង់ផ្ទះរបស់គាត់ នៅជិតមាត់ច្រាំងនៃទន្លេមេគង្គ នៅលើទួលមួយ ។
សូមបញ្ជាក់ថា ការរស់នៅឬសាងសង់ផ្ទះសម្បែង វត្តអារាមឬបូជនីយដ្ឋាននានា នៅលើទួលឬដីគោក ជាប្រពៃណីរបស់ខ្មែរយើង ព្រោះស្រុកយើងសម្បូរទៅដោយទឹកនៅរដូវវស្សា ។
ខ្ទមរបស់គាត់ស្ថិតនៅខាងកើតនៃខ្ទមអ្នកតាមួយ ។ ថ្ងៃមួយមានទឹកជំនន់ធំធ្វើឲ្យលិចលង់ជុំវិញទួលនោះទាំងអស់ ។ ដូនពេញក៏ចុះពីផ្ទះរបស់គាត់ ដែលសង់ខ្ពស់ពីដី ហើយក៏បានឃើញមានដើមគគីធំមួយ ដែលបានរសាត់តាមខ្សែទឹក ហើយមកប៉ះជាប់នឹងមាត់ច្រាំង ។ ដូនពេញអរណាស់ដោយគិតថា អញនឹងបានឈើប្រើហើយ ក៏ម្នីម្នាដើររកញាតិញោមជិតខាង ដើម្បីអូសឈើនេះ ។ ក្នុងខណៈនោះស្រាប់តែឃើញព្រះបដិមាបុរាណចំនួន៥អង្គ ធ្វើអំពីសំរឹទ្ធិនិងថ្ម ។ ទេវរូបសំរឹទ្ធិខាងលើនេះ ជារូបព្រះនរាយណ៍ ទ្រង់ឈរ ហើយនៅដៃមានកាន់ឧបករណ៍និងអាវុធផ្សេងៗ ដូចជា ដំបង, ខ្យងស័ង្ខ ។ រីឯព្រះកេសវិញមានផ្នួងសក់ ។
ដូនពេញសប្បាយចិត្តជាពន់ពេក ក៏ប្រមែលប្រមូលអ្នកស្រុកជិតឆ្ងាយធ្វើបុណ្យ ។ គាត់បានសាងសង់រោងមួយនៅមុខខ្ទមរបស់គាត់ ដើម្បីដាក់វត្ថុស័ក្តិសិទ្ធិទាំងអស់នោះ ។ បន្ទាប់មកទៀត គាត់ក៏បានស្នើអ្នកស្រុកភូមិឲ្យជួយពូនដី នៅមុខផ្ទះគាត់ឲ្យខ្ពស់ដូចកូនភ្នំ ដើម្បីទុកជាទីគោរពសក្ការៈបូជា ។
លោកយាយនិងអ្នកស្រុក ក៏បានអារដើមគគីនោះ ដើម្បីយកទៅសាងសង់ព្រះវិហារ ។ ក្រោយពីបានសាងសង់ព្រះវិហារប្រក់ស្បូវរួច លោកយាយក៏បាននិមន្តព្រះសង្ឃជាច្រើនអង្គ ដើម្បីធ្វើពិធីអភិសេកព្រះនិងទេវរូប ដោយដាក់តម្កល់ក្នុងព្រះវិហារនោះទៅ ។ ក្រោយពីសូត្រមន្តរួច ព្រះសង្ឃក៏បានសម្រេចព្រះទ័យរស់នៅទីនោះ ដោយសាងសង់កុដិនៅខាងលិចវត្តនោះ ។ ដូច្នេះហើយ បានជាចាស់ទុំហៅវត្តខាងលើនេះថា វត្តភ្នំដូនពេញ ហើយក្រោយមកទៀត ក៏បានក្លាយទៅជាវត្តភ្នំរហូតដល់សព្វថ្ងៃទៅ ។
ព្រះពុទ្ធអង្គទាំង៤ ព្រមទាំងព្រះនរាយណ៍ ដែលគេតាំងឈ្មោះថា អ្នកតាព្រះចៅ រមែងតែផ្តល់ចំពោះព្រះរាជនគរខ្មែរ នូវសិរីមង្គលនិងវិបុលភាពគ្រប់ប្រការ ។
នៅជិតទីតាំងវត្តភ្នំដូនពេញខាងលើនេះហើយ ដែលព្រះរាជាខ្មែរពញាយ៉ាត ព្រះអង្គបានស្ថាបនាព្រះរាជធានីរបស់ព្រះអង្គ ។
រួមសេចក្តីមក ស្លាកស្នាមវប្បធម៌ខ្មែរគ្រប់យុគសម័យ បានត្រូវគេជួបប្រទះនៅលើទីតាំងស្ថិតជិតឆ្ងាយ នៃទីក្រុងភ្នំពេញបច្ចុប្បន្ន ពីសម័យបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា ទីតាំងរាជធានីភ្នំពេញសព្វថ្ងៃនេះ មានលក្ខណៈប្រកបដោយអំណោយផលភូមិសាស្ត្រ ដោយមានទន្លេ៤មុខជាសសៃឈាមក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ហើយក៏ជាមូលហេតុនៃការរីកដុះដាលនៃភូមិភាគនេះ ។ សូមរំលឹកថា ព្រះចេត្យីដែលធំជាងគេនៅលើវត្តភ្នំសព្វថ្ងៃនេះ គឺជាព្រះចេត្យីបញ្ចុះព្រះអដ្ឋិធាតុរបស់ព្រះបាទពញាយ៉ាត ៕
Friday, March 25, 2016
- 1:37 AM
- Unknown
- No comments
Stung Treng is a northern province of Cambodia. It was formerly called Xieng Teng and was once a part of the vast Khmer Empire, then the Lao kingdom of Lan Xang and later the Lao kingdom of Champassack. During the period of French Indochina it was again ceded to Cambodia.
The provincial capital is also named Stung Treng and is an important
trade hub with a few hints of Lao influence scattered about, owing to
the fact that the Lao border is about 50 km away. It's a friendly, quiet
country town situated on the confluence of the San River and the Mekong
River. It actually sits on the banks of the San River, with the mighty
Mekong coming into the picture on the northeastern outskirts of he town.
The San River goes by three names, depending on which of the locals you speak to. Some call it the Kong River because the San and Kong Rivers merge together about 10 km northeast of Stung Treng town, confusing people about which name the river should bear. Others call it the Sekong River, which is the combined name of these two rivers. Whatever name the fiver beside the town goes by, it's another one of Cambodia's beautiful picture-postcard river towns. It's a nice place to kick back and chill out if you are on a circuit tour of the Northeast River Scene, from here to Laos.
The San River is fronted in Stung Treng by a nice stretch of paved road. It's the centre of socializing (as in most Cambodian river towns) in the late afternoon and early evening hours as the locals ride up and down the stretch enjoying the view and each other. Drink and dessert stands spring up earlier to serve the daily merrymaking crowd. It's a nice spot for a walk or jog any time of the day as the river road turns into a pleasant rural road that leads to the airport 4 km north of town.
The river port area just in front of the small city park is fairly busy, handling trade between Cambodia and Laos. The ferry across the San River to where National Highway No 7 continues north to the Laos border is also at this pier. The fare is 300 riel per head. We went for a ride on this stretch (2,000 riel for taking a big bike on the ferry), but there is not much to see along the way besides light jungle and some remnants next to the road that was a target of carpet bombing during the Vietnam War years (the road was recently overhauled and is now one of the best in the country). The road works its way eastward so it does not afford views of the Mekong River as one would hope. The few residents we saw along the way were truly amazed to see the likes of us, who would want to be there.
The San River goes by three names, depending on which of the locals you speak to. Some call it the Kong River because the San and Kong Rivers merge together about 10 km northeast of Stung Treng town, confusing people about which name the river should bear. Others call it the Sekong River, which is the combined name of these two rivers. Whatever name the fiver beside the town goes by, it's another one of Cambodia's beautiful picture-postcard river towns. It's a nice place to kick back and chill out if you are on a circuit tour of the Northeast River Scene, from here to Laos.
The San River is fronted in Stung Treng by a nice stretch of paved road. It's the centre of socializing (as in most Cambodian river towns) in the late afternoon and early evening hours as the locals ride up and down the stretch enjoying the view and each other. Drink and dessert stands spring up earlier to serve the daily merrymaking crowd. It's a nice spot for a walk or jog any time of the day as the river road turns into a pleasant rural road that leads to the airport 4 km north of town.
The river port area just in front of the small city park is fairly busy, handling trade between Cambodia and Laos. The ferry across the San River to where National Highway No 7 continues north to the Laos border is also at this pier. The fare is 300 riel per head. We went for a ride on this stretch (2,000 riel for taking a big bike on the ferry), but there is not much to see along the way besides light jungle and some remnants next to the road that was a target of carpet bombing during the Vietnam War years (the road was recently overhauled and is now one of the best in the country). The road works its way eastward so it does not afford views of the Mekong River as one would hope. The few residents we saw along the way were truly amazed to see the likes of us, who would want to be there.
Subscribe to:
Posts (Atom)
